شکاف دین و دولت و بی ثباتی سیاسی عصر مشروطه

بی ثباتی سیاسی از مشخصات پایدار حیات سیاسی ایران در دوره معاصر بوده است. یکی از دوره های بی ثبات در تاریخ سیاسی ایران دوره مشروطیت است. انقلاب مشروطه با پشتیبانی بخش های زیادی از مردم و طبقات اجتماعی به پیروزی رسید، اما سیر حوادث نشان داد که نه تنها امنیت و قانون تحکیم نیافت، بلکه دوره ای طولانی از هرج و مرج و بی ثباتی سیاسی به وجود آمد. صاحبنظران شکاف های اجتماعی مختلف مانند شکاف دین و دولت، شکاف نسل ها و شکاف های قومیتی را از علل مهم بی ثباتی های این دوره ذکر کرده اند. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش شکاف دین و دولت بر بی ثباتی سیاسی دوره مشروطه است. در این راستا این سوال مطرح می شود که شکاف دین و دولت چه تاثیری بر بی ثباتی سیاسی عصر مشروطه داشته است؟ در ادامه این فرضیه مطرح می شود که شکاف دین و دولت با بار شدن با شکاف نسل ها و شکاف های قومیتی، یکدیگر را تقویت کرده و به صورت متراکم در آمده است، از این رو باعث ایجاد بی ثباتی های سیاسی مهمی در این مقطع شده است. مقاله حاضر در نظر دارد با روش تبیینی- تحلیلی و با استفاده از داده های تاریخی، ضمن اشاره به شکاف نسل ها و شکاف های قومیتی، به بررسی نقش این شکاف در بروز بی ثباتی های دوره مشروطه بپردازد.