بررسی اشیاء مفرغی لرستان از منظر نمادشناسی (مطالعه موردی نقش گیلگمش)

اشیاء مفرغی لرستان از نظر نمادشناسی به چهار دسته تقسیم می شوند: نقوش حیوانی، نقوش گیاهی، نقوش انسانی و نقوش هندسی. تصویر گیلگمش نیز در میان نمادهای مورد استفاده اشیای مفرغی لرستان نیز دیده می شود. این نقش به صورهای مختلف و با هنرمندی و مهارت بیشتر ترسیم گردیده است و هرکدام دارای بار معنایی و مفهومی بوده که شناخت و مطالعه این اشیاء اعتقادات و باورهای مردمان آن دوره را آشکار می سازد. مقاله پیش رو به روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای صورت گرفته، در این مقاله، اشیایی انتخاب شده اند که تصویر آن ها از جهت نمادشناسی در راستای موضوع مورد مطالعه باشند. بنابراین سوال و مساله اصلی این پژوهش بدین صورت طرح می گردد؛ با توجه به پیشینه گفته شده در این مقاله حضور تصویر گیلگمش در آثار مفرغی لرستان، بین کاربرد نقش با فرهنگ مردم منطقه چه ارتباطی وجود دارد؟ نتایج پژوهش این گونه نشان می دهد که استفاده از نقش گیلگمش برگردن زنان و ارابه ها، بیانگر این موضوع است که مردم لرستان گیلگمش را خدا نمی دانستند، بلکه آن را طلسمی در برابر چشم زخم و نیروی شر می دانستند. مفرغ کاران لرستان در اشیای تزیینی و غیرتزیینی مورد استفاده خودشان از جمله در سرسنجاق ها و اشیاء نذری و حتی روی سلاح ها، نقش گیلگمش را به کار برده اند. رواج نقش گیلگمش برروی مفرغ های لرستان الهام گرفته از هنر بین النهرین و ایلام است و پس از ایلام در سایر نواحی لرستان نیز مورد پذیرش قرار گرفت و به مقام والایی در بین مفرغینه های لرستان دست یافت.