چین و حمله روسیه به اوکراین؛ فرصت ها، چالش ها و آموزه ها

سیاست خارجی توام با احتیاط چین در عصر تعمیق و تثبیت اصلاحات (2012-2022)، همواره با یک چالش مهم روبه‌رو بوده و آن ظهور بحران‌ها و منازعات بین‌المللی است. این رویدادها از آن جهت برای چینی‌ها چالش محسوب می‌شود که این کشور تحت تاثیر چیرگی و اولویت رشد و توسعه اقتصادی نیاز مبرمی به انرژی، تکنولوژی و بازارهای مصرفی دارد و ثبات در نظم بین‌المللی موجود را برای خویش حیاتی می‌داند. ازاین‌رو، در هنگامه جنگ و بحران‌های بین‌المللی، چین ضمن در مخاطره دیدن ثبات، اصل احتیاط در سیاست خارجی خود را نیز در خطر می‌بیند. از این‌رو هرچند بحران اوکراین از آغاز سال 2022 میلادی چین را در برابر یک چالش جدید و دشوار قرار داده اما بررسی و واکاوی ابعاد این بحران با تاکید بر وزن‌دهی به فرصت‌ها و چالش‌های فراروی چین نمایانگر این ادعاست که نظر به پیشینه نظام تصمیم‌گیری چین در سایر بحران‌ها ازیک‌سو و مواضع پکن در بحران مورد بحث (البته تاکنون) ازجانب دیگر، نشان می‌دهد که کفه ترازوی فرصت‌های حمله روسیه به اوکراین برای چینی‌ها بسیار سنگین‌تر از چالش‌هاست. صرف‌نظر از ایجاد موقعیت‌های مادی و استراتژیک، آموزه‌های این بحران به‌مثابه یک تجربه تاریخی بدون قرارگیری در متن آن چین را در یک موقعیت پیروز قرار می‌دهد؛ پیروزی‌ای که غرب و روسیه را به‌عنوان قطب‌های رقیب در برابر هم می‌بیند و چالش‌ آنها با یکدیگر دقیقا به‌معنای ارتقای چین در سلسله‌مراتب قدرت در نظام بین‌المللی خواهد بود؛ موضوعی که به‌شدت در گرو میزان درک درس‌های این بحران و یادگیری از آن بر تصمیم‌های سیاسی در آینده است.