حساسیت تاج بارش تک درختان بلوط ایرانی (Quercus brantii var. persica) به رخداد باران در ناحیه رویشی زاگرس

روند روزافزون خشکیدگی درختان بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) در جنگل های زاگرس به چالش اصلی مدیریت جنگل در این ناحیه تبدیل شده است. هدف این پژوهش، تعیین حساسیت تاج بارش درختان بلوط ایرانی به مقدار باران در جنگل های زاگرس استان های لرستان و ایلام بود. برای بررسی روند بارندگی سالانه، از داده های بارش درازمدت دو ایستگاه خرم آباد و ایلام و آزمون من- کندال استفاده شد. در هر منطقه، پنج درخت بلوط دانه زاد تیپیک برای اندازه گیری باران و تاج بارش در دوره برگ دار انتخاب شدند. شیب رگرسیون خطی بین درصد تغییرات مقدار باران در مقابل درصد تغییرات تاج بارش، به عنوان میانگین ضریب حساسیت تاج بارش درنظر گرفته شد. نتایج نشان داد که بارش سالانه و میانگین رخداد باران در سال (6/6 میلیمتر در خرم آباد و 5/8 میلیمتر در ایلام)، در دوره درازمدت مورد بررسی، فاقد روند معنی داری بودند. بررسی رخدادهای حدی نشان داد، تعداد باران های بزرگ تر از 10 میلی متر در سال در ایلام، روندی کاهشی و تعداد باران های کمتر از دو میلی متر در سال در خرم آباد روندی افزایشی و معنی دار داشتند. ضریب حساسیت تاج بارش درختان به مقدار باران در ایلام به طور میانگین 3/3 و در خرم آباد 3/1 به دست آمد. در هر دو منطقه، حساسیت تاج بارش درختان به رخدادهای کوچکتر از میانگین، بیشتر از رخدادهای بزرگ تر از میانگین بود (ایلام 3/4 درمقابل 2/1 و خرم آباد 7/1 درمقابل 1/1). حساسیت زیاد تاج بارش درختان بلوط ایرانی به مقدار باران در صورت تداوم روند کاهشی مقدار باران در جنگل های خرم آباد و ایلام، منجر به کاهش تاج بارش و تسریع روند خشکیدگی در این جنگل ها خواهد شد.