ارائه مدلی جهت ارزیابی تاب آوری زیرساخت های حساس (مطالعه موردی: نیروگاه برق آبی)

با توجه به سهم بالای تولید انرژی توسط نیروگاه های برق آبی در ایران و ضعف های مدل تاب آوری و حفاظت در این حوزه، اهمیت ارایه مدلی مبتنی بر مفاهیمی نظیر؛ وابستگی ها، همبستگی ها، مدیریت و آنالیز ریسک را بیان می کند. در این مقاله به ارایه روشی نوین برای سنجش میزان تاب آوری یک زیرساخت انرژی پرداخته می شود، به طوری که قابلیت تعمیم در کلیه زیرساخت های شهری نظیر حمل ونقل، اجتماعی و اقتصادی را داراست.

این پژوهش به لحاظ ماهیت از نوع کاربردی و نوآورانه بوده و به لحاظ روش اجرا، تحلیل پدافندی - ریاضیاتی است که بنا بر ضرورت پژوهش، ترکیبی از مطالعات پژوهش های پیشین، مشورت و مصاحبه با افراد خبره بکار رفته است. در نهایت با استفاده از موارد فوق و مطابقت پدافندی با زیرساخت نیروگاه برق آبی در ایران، شاخص ها و زیر شاخص های بومی شده تعیین و سپس توسط متخصصین وزن دهی می شود. با استفاده از الگوریتم نوین، به بررسی دارایی های مختلف زیرساخت نیروگاه برق آبی در برابر تهدیدات متنوع پرداخته می شود و بعد از 8 مرحله، میزان تاب آوری دارایی مورد نظر به دست می آید و آن قدر این حلقه تکرار می شود تا تاب آوری به حد مطلوب برسد.

با استفاده از مدلی با ارایه شاخص ها و زیر شاخص ها، در ابتدا به بررسی وضعیت زیرساخت از نظر تاب آوری و حفاظت پرداخته می شود و با ارایه پیشنهادات علمی و کاربردی سعی در رفع نقاط ضعف زیرساخت و در نتیجه، افزایش میزان تاب آوری مدل پرداخته می شود و با ارایه راهکارهایی نظیر کاهش زمان عکس العمل نگهبانان، استفاده از عناصر تاخیر، آموزش به کارکنان و رعایت اصول پدافندی (پدافند غیرعامل) و مدیریت آسیب پذیری می توان به طور چشمگیری احتمال جلوگیری از حمله مهاجمین و در نتیجه، میزان تاب آوری را افزایش داد.

بعد از انجام 9 مرحله و به پایان رسیدن آن، میزان تاب آوری طبق کد اکسل به دست آمده و با میزان تاب آوری مورد نظر مقایسه می شود. در صورت برآورده نکردن حد نیاز، پیشنهادات ارایه شده اعمال می شود و دوباره میزان تاب آوری محاسبه می گردد. مزیت این روش این است که می توان با تغییر کوچک در هر یک از اجزا، تغییرات تاب آوری را مشاهده نمود.