بررسی زمینه روانشناسی موثر بر پذیرش ادعای مدعیان دروغین مهدویت در ایران معاصر

«بررسی‌جریان‌های انحرافی مهدویت»، از جمله پرسمان‌‌های فربه و اندیشه خیز در عرصه مطالعاتی مهدویت است. با وجود رویکرد فراگیر به مسیله انحرافات در زمینه مهدویت، کاوش‌‌ها در مورد زمینه‌های‌گرایش به این جریان‌ها اندک است. بررسی‌های این مقاله، مقدمه‌ای است برای پاسخ دادن به این پرسش که زمینه‌‌های روانشناسی پذیرش ادعای مدعیان دروغین مهدویت کدام هستند. شناخت این زمینه ها و تلاش برای رفع خلاء‌‌های موجود بستر ساز، از جمله ضرورت‌‌های پرداختن به این مقوله‌ است. همچنین می‌توان از پیامدهای منفی‌ بر شمار اعتقادی، مانند فرقه‌گرایی، هدردادن ظرفیت‌های جامعه شیعی و تخریب اندیشه نجات‌گرایانه مهدویت جلو‌گیری کرد. نوشتار پیش رو، با روش توصیفی-تحلیلی با استناد به منابع مکتوب، منتشر شده و غیر مکتوب نظیر فایل‌‌های صوتی، تصویری و پرونده‌‌های قضایی برخی از مدعیان دروغین مهدوی؛ در صدد بازنمود برخی از زمینه‌‌های روان شناسی موثر بر ادعای دروغین مهدویت است. نتایج تحلیل و ترکیب داده‌های جمع‌آوری شده نشان می‌دهد که برخی از زمینه‌‌ها در میان مریدان موجود است، مانند «ضعف عزت نفس»، «ساده انگاری» و «انگیزه پیشرفت مریدان» «قدرت طلبی» و «اختلال شخصیت». برخی از مریدان، بر ایجاد بسترهای جذب مدعیان تاثیرگذار است؛ و این‌ها افزون بر عواملی است مانند «ارتباط گیری  موثر  و شخصیت کاریزماتیک مدعی». که خود، بر این فرایند مرید و مریدپروی بسیار موثر است.