تاثیر دانه گرده بر تشکیل بذر و میوه در نارنگی کلمانتین و بررسی نقش قرابت ژنتیکی منابع گرده زا ‏در عمل لقاح

به منظور بررسی اثر دانه های گرده مختلف بر خصوصیات کمی و کیفی میوه نارنگی کلمانتین آزمایشی در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در شش تیمار با چهار تکرار انجام گرفت. بدین منظور گرده افشانی نارنگی کلمانتین با دانه های گرده لیموشیرین، لیمولیسبون، گریپ فروت، نارنج، خودگرده افشانی و آزادگرده افشانی انجام گرفت. تعیین سازگاری و ناسازگاری رقم های گرده دهنده به دو روش گرده افشانی کنترل شده و مطالعه میکروسکوپی رشد لوله گرده انجام شد. نتایج حاصل از مطالعه میکروسکوپی نشان داد نارنگی کلمانتین خودناسازگار بوده و با همه گونه های مورد آزمایش سازگار بود. درصد تشکیل میوه مربوط به گل های گرده افشانی شده با گرده های لیموشیرین (75/73)، لیمولیسبون (25/71)، گریپ فروت (70) و نارنج (70) تفاوت معنی داری نشان نداد، در حالی که تیمارهای گرده افشانی باز و خودگرده افشانی تشکیل میوه کمتری داشتند. بیشترین بذر سالم از میوه های حاصل از گرده نارنج (2/13 عدد) حاصل شد، در حالی که میوه های حاصل از خودگرده افشانی بذری نداشتند. همچنین گرده های نارنج و لیمولیسبون نسبت به بقیه گونه های مرکبات مورد استفاده، قدرت بیشتری برای جوانه زنی و نفوذ در مادگی گل های نارنگی کلمانتین دارا بودند. بررسی قرابت ژنتیکی بین گونه های مورد ارزیابی مشخص نمود نارنج بیشترین شباهت را در سطح دی ان آ با نارنگی کلمانتین داشت. نتایج این پژوهش مشخص کرد نوع دانه گرده تاثیر بالایی در میزان تشکیل میوه و ویژگی های کمی و کیفی میوه نارنگی کلمانتین دارد. در مجموع با توجه به فاکتورهای مختلف، گونه های گریپ فروت و لیمولیسبون به عنوان بهترین نوع گرده دهنده برای تولید اقتصادی میوه نارنگی کلمانتین پیشنهاد می گردد.