تفاوت نگرش مردم با کارشناسان نسبت به حفاظت و تغییر معماری تاریخی

معماری تاریخی به عنوان تجسم ارتباط انسان ها با فضای معماری در طول تاریخ، دارای ارزش هایی است که آن را از دیگر فضاها متمایز می کند. از سوی دیگر، زنده ماندن فضای معماری در زمان، در گرو تغییر آن می باشد؛ البته تغییری که ارزش های آن را نیز حفظ نماید. مردم عادی نیز به عنوان اصلی ترین مدرکین تاریخی بودن فضا به عنوان یکی از ابعاد کیفیت محیط در طول زمان، اصلی ترین حافظین محیط تاریخی در تغییرات می باشند. با این وجود، تاکنون ارزش ها و معیارهای حفاظت و تغییر، در نگرش علمی و کارشناسانه و با فرض یکسان بودن با نگرش مردم و یا دربرگیرنده آن، تعریف شده است. مقاله پیش رو، با بیان ارزش های معماری تاریخی از دید مردم؛ توصیف سیاست ها و معیارهای حفاظت و تغییر از دید آن ها؛ پرسش اصلی خود مبنی بر «تفاوت نگرش مردم نسبت به حفاظت و تغییر فضای معماری تاریخی با نگرش غالب کارشناسان در چیست؟» را مورد کنکاش قرار داده است و فرض کفایت و جامعیت نگرش کارشناسانه را به چالش می کشد. در این راستا، مقاله پیش رو، با رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوا و شیوه مصاحبه نیمه ساختاریافته با 24 نفر از اهالی محلاتی از هسته تاریخی یزد به یافتن پاسخ سوال اصلی مبنی بر نگرش مردم نسبت به ارزش های معماری تاریخی، و سیاست ها و معیارهای حفاظت و تغییر آن، پرداخته است. یافته ها تفاوت های اساسی را بین نگرش مردم و نگرش کارشناسانه کنونی برای تعریف و اعمال حفاظت و تغییر معماری تاریخی، اعم از نوع ارزش های اطلاق شده به معماری تاریخی، سیاست های حفاظت و تغییر، و معیارهای آن ها نشان می دهد. منشا اصلی آن ها، تفاوت مفهوم ارزش روز و انگیزه برای حفاظت از معماری تاریخی در زمان، در بین این دو نگرش است. این تفاوت ها عدم جامعیت نگرش کنونی و لزوم اعمال نگرش مردم عادی در حفاظت و تغییر فضای تاریخی به عنوان مکمل و رجحان آن تاکید دارد.