بررسی اثر اسانس گیاه دارویی Foeniculum vulgar Miller بر خصوصیات جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه های دو علف هرز Malva sylvestris L. و Chenopodium album L.

استفاده مداوم از علف کش ها باعث افزایش مقاومت علف های هرز و همچنین کاهش کیفیت خاک و آب های زیرزمینی شده است .در این تحقیق که با هدف بررسی اثر اسانس رازیانه بر میزان جوانه زنی و رشد گیاهچه های علف های هرز پنیرک و سلمه‌تره در شرایط آزمایشگاهی، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سال 1399 در آزمایشگاه تحقیقاتی بنیاد تعاون شهرستان رودان استان هرمزگان اجرا شد، به‌ترتیب بذرهای گیاه رازیانه توسط دستگاه کلونجر و با روش تقطیر با آب اسانس گیری و ترکیبات اسانس با استفاده از دستگاه های GC و GC-MS شناسایی گردید که بالاترین درصد اجزای تشکیل‌دهنده اسانس میوه، به‌ترتیب مربوط به ای- آنتول (92/66 درصد)، متیل کاویکول (54/14 درصد)، فنکون (01/7 درصد) و لیمونن (84/6 درصد) بود. بذر علف های هرز پس از ضدعفونی با هیپوکلراید سدیم و سپس خشک شدن، تحت تاثیر غلظت‌های 0 (آب مقطر)، 200، 400، 600، 800 و 1000 میکرولیتر بر لیتر اسانس رازیانه در شرایط مناسب نوری و دمای 25 درجه‌سانتی‌گراد قرار داده شدند. نتایج نشان داد که اسانس رازیانه باعث کاهش درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه علف های هرز پنیرک و سلمه تره شد. با افزایش غلظت اسانس، درصد و سرعت جوانه‌زنی بذر آن‌ها نیز به طور معنی‌داری کاهش یافت. به طور کلی واکنش علف‌های هرز مورد بررسی به اسانس رازیانه متفاوت بود، به نحوی که حساسیت پنیرک نسبت به سلمه تره بیشتر بود و بیشترین اثر بازدارندگی اسانس بر روی جوانه‌زنی بذر پنیرک و سلمه تره در غلظت 1000 میکرو لیتر در لیتر اسانس بود، به نحوی که در مورد پنیرک، جوانه‌زنی به‌طور کامل متوقف گردید. شاخص آللوپاتی در غلظت 1000 میکرو لیتر در لیتر اسانس رازیانه برای پنیرک و سلمه تره به‌ترتیب برابر با 1- و 83/0- بود. با توجه به نتایج مربوطه، کاربرد اسانس رازیانه به میزان 1000 میکرو لیتر در لیتر برای کنترل علف های هرز پنیرک و سلمه تره توصیه می گردد.