نسبت پیامد شدید مادری و عوامل مرتبط با آن در یک بیمارستان دانشگاهی مشهد از مهر ماه 1398 لغایت شهریور ماه 1399

بر اساس اهداف توسعه هزاره، میزان مرگ و میر مادری می بایست تا سال 2030 به میزان دو سوم آن در سال 2010 کاهش داده شود (در ایران کمتر از 10 در یکصد هزار تولد زنده). با توجه به لزوم شناخت عوامل موثر در بروز مرگ و نجات مادران نزدیک به مرگ، مطالعه حاضر با هدف بررسی نسبت پیامد شدید مادری و عوامل مرتبط با آن انجام شد.

این مطالعه مقطعی در سال 99-1398 در یک بیمارستان دانشگاهی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شد. زنان باردار و زنانی که در 42 روز اول پس از زایمان (دوره نفاس) دچار عارضه شدید شده که مادر را تا پای مرگ برده، ولی از آن موربیدیتی یا عارضه نجات یافته اند و مواردی که منجر به مرگ مادر شدند، به روش سرشماری وارد مطالعه شدند. با استفاده از چک لیست تهیه شده توسط وزارت بهداشت، اطلاعات دموگرافیک، عوامل خطر، عوارض بارداری، نتیجه عوارض، استفاده از مداخلات حیاتی و بستری در ICU و سرانجام بارداری و مادر از پرونده بیمار استخراج گردید.

در کل یک سال، نسبت پیامد شدید مادری 26/50 در 1000 تولد زنده و نسبت مادران نزدیک به مرگ 60/45 در 1000 تولد زنده بود. شایع ترین عوامل خطر فشارخون بالا (22%) و خونریزی در بارداری فعلی (19%)، شایع ترین عارضه تهدیدکننده زندگی خونریزی شدید حین بارداری و پست پارتوم (32%) و پره اکلامپسی شدید (22%) بود. شایع ترین مداخله بحرانی مورد استفاده پذیرش در ICU (62%) و سپس استفاده از خون و فرآورده های آن (37%) بود. شایع ترین نارسایی ارگان اختلال تنفسی (29%) و اختلال خونی انعقادی (20%) بود. شایع ترین علت مرگ کووید-19 (30%) بود.

فشارخون و خونریزی، مهم ترین عوامل خطر طی بارداری و همچنین مهم ترین عارضه تهدیدکننده زندگی در موارد نزدیک به مرگ مادر بودند. با اقدامات پیشگیری و درمانی مناسب و آموزش مادران و تیم پزشکی می توان از مرگ و میر این عوارض کاست.