تحلیل متاتئوریک زمینه های تحقق نظریه نظام سازی فقهی در اندیشه شهید صدر بر اساس فرانظریه سازی ریتزر

یکی از مباحثی که باید در فقه اسلامی مورد پژوهش قرار گیرد این است که آیا احکام اسلامی مفرداتی هستند فاقد ارتباط با یکدیگر یا مجموعه هایی در هم تنیده با روابط عمیق و تشکیل دهنده یک نظام منسجم؟ در میان فقهای اسلامی شهید صدر را می توان مبدع و قایل به نظریه نظام سازی فقهی دانست. مقاله حاضر در صدد بیان آن است که ریشه های شکل گیری نظریه نظام سازی فقهی را در اندیشه این متفکر به روش متاتیوریک بررسی نماید. اندیشه شهید صدر تا کنون به صورت متاتیوریک مورد تبیین و توجه قرار نگرفته است و نگره نوین پژوهش حاضر به سمت این مقصود گرایش یافته است. مهمترین دستاورد این نوشتار آن است که عناصر نبوغ، تسلط کامل بر تمامی ابواب فقه و رویارویی شهیدصدر با نظام ها و سیستم های منسجم دو مکتب کمونیست و سرمایه داری را می توان از ریشه های ارایه نظریه نظام سازی فقهی در اندیشه ایشان دانست. او در مواجهه با نظام ها و سیستم های منسجم زمانه خود دریافت که فقه اسلامی نیز می تواند نظام ساز باشد؛ از این رو بر این باور بود که مجتهد باید به شیوه مجموعی به متون و احکام دینی بنگرد و همه آن ها را در یک مدار حرکتی مشاهده کند تا بتواند زیر بناهای نظام اسلامی را کشف کند و در برابر سطح نیازهای جهانی پاسخگو باشد.