کاربرد مدل تحلیل مدیریتی SWOT-FAHP در ارزیابی روند بازسازی ذخایر ماهی سفید (Rutilus kutum) در آبهای ایرانی دریای خزر

برنامه بازسازی ذخایر ماهی سفید از حدود چهار دهه قبل و به دنبال کاهش میزان صید ماهی سفید (R. kutum) در اوایل سده گذشته، توسط سازمان شیلات ایران انجام شد. با وجود رها کرد سالانه حدود 150 میلیون عدد بچه ماهی سفید، صید این ماهی همواره  با افت و خیزهایی همراه بوده و میانگین صید آن از 10000 تن بالاتر نرفته است. علاوه بر این، تنوع و شاخص های زیستی مورد انتظار در ذخایر جدید رهاسازی شده، مانند طول و وزن، و شاخص های رشد و تولیدمثل نیز کاهش یافته است. در تحقیق حاضر نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدید های برنامه تکثیر، پرورش و رهاسازی انبوه بچه ماهیان سفید در آب های ایرانی دریای خزر با استفاده از روش SWOT-FAHP  بررسی شده است. نتایج نشان می دهند نقاط قوت بر نقاط ضعف برتری دارند که ارزش ها و مزایای زیستی، اجتماعی و اقتصادی ماهی سفید و وجود مراکز تخصصی تکثیر و پرورش بچه ماهیان به همراه حضور کارشناسان با تجربه در این مراکز از مهمترین نقاط قوت به شمار می روند. درمقابل، نقاط تهدید بر فرصت ها غلبه داشته و به طورکلی می توان بیان کرد این وضعیت نیازمند راهبردهایی در زمینه کاهش تهدیدها است. بر این اساس راهبردهایی به منظور بهبود روند بازسازی ذخایر ماهی سفید تدوین و به وسیله ماتریس QSPM اولویت بندی شد که در بین راهبردهای تعیین شده، راهبردهای اقتضایی (محافظه کارانه) دارای بالاترین امتیازاند و بر این اساس، فراهم نمودن و تقویت زیرساخت های تکثیر به ویژه تکثیر طبیعی در رودخانه های محل مهاجرت، مشارکت دهی تشکل های مردم نهاد در امر حفاظت از رودخانه های محلی، استفاده از تجهیزات مراکز تکثیر و بازسازی ذخایر و به روز نمودن تجهیزات فرسوده در جهت ادامه روند تکثیر مصنوعی به دلیل آلودگی ها و عوامل مخرب در برخی رودخانه ها، تشکیل بانک ژن، اجرای برنامه به گزینی مولدین و بکارگیری نتایج تحقیقات انجام شده در خصوص محدوده زمانی صید و استانداردسازی ادوات صید، از میان راهبردهای اقتضایی بیشترین امتیاز را کسب نمودند.