«اتحاد مفهومی صفات الاهی» در آموزه های اسلامی: بررسی دیدگاه ابن سینا

در تاریخ تفکر بشری هیچ مسیله بنیادینی به اندازه شناخت خدا، که جز به واسطه صفاتش مقدور نیست، بشر را به اندیشه وادار نکرده، و پاسخ به آن مطالبه ای جدی از متفکران هر عصر، خصوصا فلاسفه، بوده است. در فکر فلسفی اسلامی نیز، اندیشه ابن سینا که به عنوان تاثیرگذارترین و پایدارترین اندیشه ها در حوزه فلسفه، تحولات فکری عمیقی را پس از خود سبب شده، از امتیازات ویژه ای در این زمینه برخوردار است. در این نوشتار می کوشیم با الگو قراردادن این فکر فلسفی در جغرافیای فکر شیعه، چگونگی رابطه هندسه آرای ابن سینا در محورهای اساسی بحث اسماء و صفات الاهی، یعنی «عینیت ذات و صفات»، را با نظریه اختصاصی وی، یعنی «اتحاد مفهومی صفات» تبیین کنیم. یافته نهایی پژوهش این است که در نظرگاه ابن سینا، «عینیت صفات با ذات» در حقیقت پایه و سنگ بنای نظریه «اتحاد مفهومی صفات» بوده و ملازمه بین هر دو عنوان ضروری است؛ لذا ابن سینا بر اساس فهم دقیق از «عینیت ذات و صفات» و به دنبال آن، این نظریه اختصاصی خود را در «اتحاد مفهومی صفات» مطرح کرده و برخلاف تصور مخالفان و منتقدان، آن را به کمک دلایل و بیان های متعددی، تشریح و مستدل کرده است.