تبیین پدیدارشناسی پیامدهای روانی- اجتماعی اقامه نماز جماعت در دانشجویان و کارکنان دانشگاه فرهنگیان استان اردبیل

 در دو دهه اخیر، رفتارهای مذهبی به عنوان مولفه های تاثیرگذار بر سبک زندگی و ارتقاء دهنده سلامت روان مورد مطالعه قرار گرفته و پژوهشگران مختلف به دنبال شناسایی رفتارهایی بوده اند که بیشترین تاثیر را برمولفه های سبک زندگی و سلامت روانی داشته اند. یکی از این رفتارهای مذهبی که در دین اسلام مورد توجه بوده، اقامه نماز به صورت جماعت است. پژوهش حاضر با هدف تبیین پدیدارشناسی آثار و پیامدهای روانی- اجتماعی اقامه نماز جماعت در دانشجویان، کارمندان و اعضای هیات علمی دانشگاه فرهنگیان استان اردبیل انجام شده است.

این پژوهش از نظر هدف کاربردی بوده و به لحاظ روش، پدیدارشناسی می باشد. در این پژوهش به منظور بررسی آثار و پیامدهای روانی- اجتماعی اقامه نماز جماعت، از 24 نفر از افراد متخصص و آگاه، با استفاده از نمونه گیری هدفمند از نوع ملاک محور تا رسیدن به اشباع نظری استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته و اسناد و مدارک علمی بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش تجزیه و تحلیل تم (مضمون) و با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی در نرم افزار MAXQDA 2018 انجام شد. روایی یافته های پژوهش با استفاده از روش های بازبینی توسط اعضا، بررسی همکار، مشارکتی بودن پژوهش تضمین گردید. همچنین به منظور سنجش پایایی کدگذاری های انجام شده، از روش های بازآزمون و توافق درون موضوعی استفاده گردید که به ترتیب 80 درصد و 79 درصد به دست آمد و چون بالاتر از 70 درصد بودند، پایایی آن تایید شد.

تعداد مفاهیم اولیه به دست آمده از مصاحبه ها، 73 مفهوم بوده که در قالب سه مضمون اصلی فردی شامل مضامین فرعی (تقرب به خدا، التزام به اخلاق اسلامی و تعالی انسان)، اجتماعی و خانوادگی شامل مضامین فرعی (انسجام اجتماعی، افزایش معنویت و تقویت الفت اجتماعی) و روانی شامل مضامین فرعی (کم شدن تنش های روان- تنی، بهداشت روانی و فضیلت اخلاقی) تقسیم شدند.

بر اساس نتایج به دست آمده و برای کاربست و استفاده عملی از آثار نماز در ابعاد مختلف زندگی در جامعه، نیاز به اراده جدی عوامل تاثیرگذار در این حوزه ضروری می باشد.