مقایسه اثربخشی«آموزش مدیریت رفتار» و «درمان شناختی-رفتاری» به مادران بر نافرمانی مقابله ای و سازگاری اجتماعی فرزندان نوجوان آن ها

بهبود رابطه والد-فرزندی از طریق مداخات مناسب نقش موثری در کاهش مشکلات هیجانی و رفتاری نوجوانان دارد. لذا هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی"آموزش مدیریت رفتار" و " درمان شناختی-رفتاری" به مادران بر نافرمانی مقابله ای و سازگاری اجتماعی در نوجوانان بود.

نوع پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل مادران و فرزندان نوجوان دختر و پسر 13 الی 17 سال با رفتار نافرمانی مقابله ای و ناسازگاری اجتماعی مراجعه کننده به مرکز مشاوره دانش آموزی اداره آموزش و پرورش شهر گچساران در سال تحصیلی 1398 بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند  تعداد 45  تن از نوجوانان انتخاب و مادران آن ها به صورت تصادفی ساده با استفاده از جدول اعداد تصادفی در دو گروه مداخله و یک گروه کنترل (هر گروه 15تن) تحت آموزش قرار گرفتند. به منظور گردآوری داده ها از "پرسشنامه جمعیت شناختی "، "سیاهه رفتار نافرمانی مقابله ای " (Oppositional Defiant Behavior Inventory) و "پرسشنامه سازگاری اجتماعی " (Social Adjustment Questionnaire) استفاده شد. روایی محتوا به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ ابزارها محاسبه شد. گروه های مداخله تحت"آموزش مدیریت رفتار" (9 جلسه 60 دقیقه ای) و "درمان شناختی-رفتاری" (12 جلسه 45 دقیقه ای) قرار گرفتند؛ اما گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکردند.  تحلیل داده ها با نرم افزار آماری اس پی اس نسخه24 انجام شد.

 "آموزش مدیریت رفتار" و "درمان شناختی-رفتاری " به مادران  بر کاهش نافرمانی مقابله ای و بهبود سازگاری اجتماعی فرزندان نوجوان آن ها اثربخش بود (01/0 >P).

"آموزش مدیریت رفتار" و "درمان شناختی-رفتاری " به مادران  باعث کاهش نافرمانی مقابله ای و بهبود سازگاری اجتماعی در  نوجوانان شد. بنابراین، استفاده از"آموزش مدیریت رفتار" و "درمان شناختی-رفتاری "  می تواند در تربیت مهار ت های هیجانی-اجتماعی  و سازگاری اجتماعی نوجوانان موثر واقع شود.