مطالعه تطبیقی دیپلماسی فرهنگی ایران و ترکیه در عراق (2003 تا 2020)

هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی دیپلماسی فرهنگی دو کشور ایران و ترکیه در عراق بعد از فروپاشی حکومت صدام حسین است. پرسش اصلی پژوهش این است که شاخصه های تاثیرگذاری دیپلماسی فرهنگی کشورهای ایران و ترکیه در عراق در سال های 2003 تا 2020 مبتنی بر چه رویکردی بوده است؟ فرضیه این است که دیپلماسی فرهنگی ایران در عراق پس از 2003 با رویکرد شیعی گری، محور مقاومت و ایران شهری در مقابل دیپلماسی فرهنگی ترکیه با رویکرد ناسیونالیسم ترکی و نوعثمانی گری مطرح شده است. بر این مبنا هر کدام از این دولت ها سعی دارند با رویکرد قدرت نرم و دیپلماسی فرهنگی به اعمال نفوذ در عراق بپردازند. در این مسیر ایران و ترکیه از شرایط، فرصت ها، تهدیدها و ابزارهای متفاوتی برای پیشبرد دیپلماسی فرهنگی خود برخوردار می باشند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که ایران به لحاظ شرایط، فرصتها و ابزارها در موقعیت مناسب تری نسبت به ترکیه قرار گرفته است، ولی تمرکز بر شیعی گری و مبحث مقاومت در عراق، باعث توجه اندک به سایر شاخصه های دیپلماسی فرهنگی شده است. در مقابل ترکیه با رویکردی منفعت محور و فرصت طلبانه توانسته است با برنامه ریزی دقیق از ابزارهایی مانند زبان و ادبیات کردی، دیپلماسی رسانه ای، توسعه گردشگری، مباحث علمی و آموزشی و غیره نهایت استفاده را ببرد و نفوذ بیشتری در عراق به دست آورد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش توصیفی-تحلیلی صورت گرفته و گردآوری مطالب نیز به شیوه کتابخانه ای انجام یافته است.