بررسی تاثیر پوتریسین و 24- اپی براسینولید بر فعالیت آنزیم های ضد اکسنده گیاه ریحان تحت شرایط تنش خشکی

هدف آزمایش بررسی و ارزیابی تاثیر پوتریسین و 24- اپی براسینولید در تغییر فعالیت آنزیم های ضداکسنده جهت تحمل به تنش خشکی در گیاه ریحان بود. طرح به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های زراعی 97- 1396 و 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تیمار آبی در سه سطح (40، 80 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) در کرت های اصلی، محلول پاشی پوتریسین در سه سطح (صفر (شاهد)، 5/0 و 2 میلی مولار) و 24- اپی براسینولید در سه سطح (صفر (شاهد)، 5/0 و 2 میکرو مولار) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی اجرا شد. نتایج نشان داد که بیش ترین میزان پرولین در تیمارآبی 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر در سال اول آزمایش حاصل شد و کاربرد پوتریسین (دو میلی مولار) و 24-اپی براسینولید (5/0 میکرومولار) نیز سبب افزایش بیش تر میزان پرولین گیاه ریحان شد. در تیمار120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر و کاربرد دو میلی مولار پوتریسین بیش ترین میزان آنزیم کاتالاز مشاهده شد. برهم کنش اثرات تنش خشکی، پوتریسین و 24-اپی براسینولید نیز نشان داد که بیش ترین میزان آنزیم آسکوربات پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز در تیمار 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر و بالاترین غلظت پوتریسین (دو میلی مولار) و 24- اپی براسینولید (دو میکرومولار) مشاهده شد. در شرایط آبیاری مطلوب (40 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر)، کاربرد هم زمان غلظت های کم تر پوتریسین (5/0 میلی مولار) و اپی براسینولید (5/0 میکرومولار) و در شرایط تنش خشکی (80 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر)، غلظت بیش تر این دو ماده (دو میلی مولار پوتریسین و دو میکرومولار اپی براسینولید) باعث افزایش آنزیم گایاکول پراکسیداز شد. برهم کنش چندگانه سال، تنش خشکی، پوترسین و 24- اپی براسینولید تاثیر معنی داری بر فلاونویید کل و درصد اسانس ریحان گذاشت به نحوی که در هر دو سال آزمایش، کاربرد غلظت 2 میلی مولار پوترسین و 2 میکرومولار 24-اپی براسینولید در همه سطوح آبی به ویژه 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر، سبب افزایش بیش تر این دو صفت شد و در سال اول آزمایش این افزایش بیش تر از سال دوم بود. کاربرد هم زمان دو میلی مولار پوترسین و دو میکرومولار اپی براسینولید به دلیل افزایش سنتز پرولین و آنزیم های آنتی اکسیدانی بهترین تیمار در جهت کاهش  اثرات تنش خشکی  در گیاه ریحان بود، که نشان دهنده وجود رابطه هم افزایی بین این دو ماده در بهبود رشد گیاه ریحان و افزایش درصد اسانس این گیاه است.