مروری بر مولفه های طراحی آموزشی یک فرایند تعاملی در بستر آموزش مجازی

طراحی آموزشی یکی از عوامل موثر در بهبود کیفیت آموزش مجازی است. مطالعه حاضر با هدف تعیین عناصر و مولفه های طراحی و مدیریت فرایند تعاملی آموزش مجازی انجام شده است.

مطالعه حاضر مروری از نوع مرور هدفمند است. این نوع مطالعات مروری، با هدف بررسی و تبیین ویژگی های یک مفهوم و توضیح آن انجام می شود. مطالعه حاضر از طریق جستجوی کلید واژه هایDistance education, virtual education, e-learning, instructional design, e-teaching, educational management و e-teacher معادل فارسی آن طراحی آموزشی، آموزش مجازی، یادگیری الکترونیکی، تدریس الکترونیکی، آموزش از راه دور، مدیریت آموزشی، آموزش و مدرس الکترونیکی در پایگاه های دادهMagIran, ISC , SID ,Scopus, Science Direct, PubMed انجام شده است. جستجو به زبان فارسی و انگلیسی در سالهای 2000-  سپتامبر 2020 انجام شده است. در بررسی انجام شده عنوان متون مستخرج بررسی و 78 مستند شامل مقاله، گزارش و راهنما جهت بررسی چکیده در مرحله بعد وارد شد. در نهایت براساس معیار ورود 42 مطالعه، 18 مطالعه فارسی و 24 مطالعه انگلیسی جهت بررسی کامل متن مورد بررسی قرار گرفت و در مطالعه حاضر مورد استفاده شد.

نتایج مطالعات نشان دادند چارچوب طراحی آموزشی در فرایند آموزش مجازی شباهت زیادی به مراحل طراحی آموزشی در فرایند آموزش حضوری دارد اما در جزییات، لازم است ویژگی های آموزش مجازی/الکترونیکی در نظرگرفته شود. در فرآیند طراحی آموزش مجازی لازم است به هشت مولفه شامل تعیین مخاطب، تعیین اهداف و پیامدهای مورد انتظار، محتوای آموزشی، نحوه سازماندهی محتوا، تعیین روش های آموزش و فعالیتهای یادگیری، تعیین رسانه های آموزشی، نحوه ارزیابی فراگیر و ارزشیابی برنامه/دوره آموزشی توجه داشت.

طراحی و مدیریت یک فرایند آموزش مجازی، موضوع چند بعدی است که مولفه های مختلفی مانند عناصر هشت گانه طراحی آموزشی، تکنولوژی های آموزشی دردسترس، فعالیت های مشارکتی و ایجاد فرصت یادگیری همتا و رشد توانمندی های مدرسین در محیط آموزش الکترونیکی در موفقیت برنامه آموزش مجازی نقش کلیدی دارد.