نقش کنش گرانه ترجمه در پیش برد ضدامپریالیسم فرهنگی: تحلیلی تاریخی از ترجمه های علی شریعتی

از منظر اکتیویسم (کنش‌گری)، ترجمه به‌مثابه ابزاری تاثیرگذار برای پیش‌برد تغییرات مهم اجتماعی و سیاسی تلقی می‌شود. بر این اساس، این پژوهش با هدف بررسی نقش کنش‌گرانه ترجمه در ترویج نگرش مخالفت با امپریالیسم فرهنگی در ایران با تمرکز بر دو ترجمه از علی شریعتی انجام شد. برای دست‌یابی به این هدف، بررسی تاریخی ترجمه‌ها با رویکردی اکتشافی- تحلیلی انجام شد. داده‌ها از منابع فرامتنی شامل پیش‌گفتار یا مقدمه مترجم، نظرات ترجمانی در منابعی غیر از کتاب‌های ترجمه شده، زندگی‌نامه و اخبار یا دیدگاه‌های مربوط به ترجمه‌ها بر اساس پرسش‌های دهالست (2010) برای بررسی تاریخی ترجمه گردآوری شد. اطلاعات مربوط به مترجم و نویسندگان بر اساس روش چسترمن (2009) جمع آوری و تجزیه و تحلیل شد. داده‌ها با استفاده از نظریه تیماکسکو (2010) در مورد کنش‌گری در ترجمه تحلیل شد. نتایج حاکی از آن است که ترجمه‌ به‌عنوان ابزاری برای توسعه نگرش مخالفت با امپریالیسم فرهنگی در ایران مورد استفاده قرار گرفته است. علاوه بر این، به نظر می‌رسد که ترجمه‌ها در مرحله دوم کنش‌گری در مقابله با استکبار یا امپریالیسم قرار دارند بدین ترتیب که با امپریالیسم مخالف بوده و آن را رد می‌کنند اما هم‌چنان در تلاشند که هویتی مبتنی بر تفکر دوقطبی و تضادهای دوگانه تعریف کنند.