بررسی واژگان حوزه معنایی تفرقه در نهج البلاغه

تفرقه و ستیزه‌جویی یکی از مفاهیم اساسی است که در نهج‌البلاغه با هنرمندانه‌ترین تعابیر تجلی یافته است. امیرمومنان علی (ع) در مواقع و حوادث متعددی به جهت حفظ مصالح عالیه اسلام، مردم را به همدلی و دوری از تفرقه دعوت کرده، تا مسلمانان نسبت به عوامل تفرقه‌انگیزی که هم‌گرایی امت اسلامی را تهدید می‌کند، بصیرت و شناخت پیدا کنند و در جهت غلبه بر این آفت‌ها تلاش خود را به‌کار گیرند. براین‌اساس نوشتار حاضر سعی بر آن دارد با روش توصیفی تحلیلی به استخراج واژگان حوزه معنایی تفرقه در نهج‌البلاغه به‌منظور تبیین مفهوم تفرقه بپردازد. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که امیرمومنان (ع) برای بیان مفهوم تفرقه از واژه‌هایی همچون «الإفتراق، الإنتشار، الإنقطاع، المنافره، الشقاق و...» به‌کار برده و از آنها برای بیان مصادیقی همچون گسست اجتماعی، عقیدتی و عاطفی استعمال کرده است. همچنین ایشان مولفه‌های «جهل، فتنه، نفاق، ظلم و...» را در شکل‌گیری تفرقه در میان افراد و جامعه موثر می‌داند.