شیوع انزوای اجتماعی و عوامل مرتبط با آن بین سالمندان شهر تهران در سال 1398

 مطالعات نشان می دهد یکی از مسایل مهم سالمندی، انزوای اجتماعی است که تاثیرات نامطلوبی بر سلامت و کیفیت زندگی سالمندان می گذارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین شیوع و عوامل مرتبط با انزوای اجتماعی بین سالمندان شهر تهران در سال 1398 انجام شد.

مطالعه حاضر به صورت تحلیل ثانویه با استفاده از داده های یک مطالعه مقطعی که جامعه آماری آن سالمندان شهر تهران بودند، انجام شد. برای سنجش انزوای اجتماعی از مقیاس شبکه اجتماعی لوبن که بین سالمندان ایرانی روایی و پایایی آن تایید شده است، استفاده شد. اطلاعات نمونه ها از نظر ویژگی های جمعیت شناختی (سن، جنس، وضعیت تاهل، ترتیبات زندگی و تعداد فرزندان)، اقتصادی اجتماعی (سطح تحصیلات، وضعیت اشتغال و میزان درآمد) و وضعیت سلامت سالمندان (بیماری ها و استفاده از وسایل کمکی) بررسی شد. داده ها با استفاده ازنسخه 23 نرم افزار SPSS در سطح دو متغیره و چند متغیره تجزیه و تحلیل شدند و سطح معناداری کمتر مساوی 05/0 برای تحلیل داده ها در نظر گرفته شد.

مطالعه حاضر بر روی 1280 سالمند 60  ساله و بالاتر با توزیع جنسی تقریبا مساوی انجام شد. میانگین سنی پاسخ دهند گان 70/97 سال (07/SD= 8) بود و حدود 40 درصد افراد بازنشسته بودند و 12/4 درصد به تنهایی زندگی می کردند. همچنین شیوع انزوای اجتماعی 30/8 درصد محاسبه شد. نتایج حاصل از تحلیل های دو متغیره با استفاده از آزمون کای اسکویر نشان داد متغیرهای ترتیبات زندگی (X2=46/93, P<0/001) ، وضعیت تاهل (X2=26/91, P<0/001) ، درآمد خانوار (X2=67/44, p<0/001)، سطح تحصیلات (x2=20/26, p<0/05)، وضعیت اشتغال (x2=29/21, p<0/001)، مشکلات اسکلتی عضلانی (x2=15/47, p<0/001)، مشکلات تنفسی (x2=10/43, p<0/05)، مشکلات بینایی (x2=4/4, p<0/05)، چربی خون بالا (x2=13/53, p<0/001) و استفاده از عینک (x2=3/92, p<0/05) رابطه معناداری با انزوای اجتماعی داشتند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون لجستیک نشان داد که مدل به طور معناداری (x2(26)=188/35, p<0/001) انزوای اجتماعی را پیش بینی می کند. جنس (مرد) (or=1/78, p<0/05) زندگی با همسر (or=0/4, p<0/05) بیماری های قلبی (OR=1/42, P<0/05)، دیابت OR=1/41, p<0/05)، درآمد خانوار (OR=5/82, p<0/001) غیر شاغل بودن (OR=2/13, P<0001)، چربی خون بالا (OR=0/58, p<0/001) و زندگی در مناطق برخوردار (مناطق توسعه یافته) or=2/02, p<0/001) با انزوای اجتماعی رابطه معناداری دارند.

با توجه به وجود ارتباط قوی که انزوای اجتماعی با بعضی ویژگی های اقتصادی اجتماعی ، برخی بیماری های مزمن و تعدادی از ویژگی های جمعیت شناختی دارد، سیاست گذاران و متخصصین حوزه بهداشتی و سلامت می توانند برنامه های غربالگری و پیشگیری کننده مربوط به سلامت روانی و اجتماعی سالمندان تهرانی را در جهت تعدیل و کنترل این عوامل تدوین کنند.