بررسی ویژگی های روان سنجی پرسش نامه آگاهی از تغییرات وابسته به سن در سالمندان مقیم جامعه ایرانی

پیری ذهنی جنبه مهمی از فرآیندهای پیری روانی به نظر می رسد. با این حال فقدان یک ابزار مناسب در ایران جهت سنجش پیری ذهنی به چشم می خورد. بنابراین هدف این مطالعه، بررسی روایی و پایایی فرم کوتاه پرسش نامه آگاهی از تغییرات وابسته به سن بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی سالمندان بالای 60 سال شهرهای کرمانشاه، تهران، همدان، سمنان، تبریز و ارومیه بودند که از میان آنها دو نمونه 352 نفری (170 مرد و 182 زن) و 325 نفری (131مرد و 194 زن) به ترتیب برای انجام تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تاییدی به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. شرکت کنندگان به پرسش نامه های آگاهی از تغییرات وابسته به سن کاسپر و همکاران و ادراک پیری بارکر و همکاران پاسخ دادند. به منظور بررسی ساختار عاملی پرسش نامه از روش تحلیل عاملی اکتشافی به شیوه چرخش وریماکس استفاده شد که نتایج نشان داد 10 گویه در قالب دو عامل در پرسش نامه جهت سنجش آگاهی از تغییرات وابسته به سن وجود دارد که به ترتیب عبارتند از دستاوردها (5 گویه) و زیان ها (5 گویه). همچنین نتایج تحلیل داده ها نشان داد، پایایی درونی بر حسب آلفای کرونباخ برای زیرمقیاس های دستاوردها و زیان ها به ترتیب 85/0و 91/0 بود. به منظور بررسی روایی پرسش نامه از تحلیل عاملی تاییدی و روایی همگرا استفاده شد که نتایج حاصل از تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که مدل دو عاملی پرسشنامه از برازش بسیار خوبی در نمونه مورد مطالعه برخوردار است، که نشان دهنده روایی مطلوبی پرسش نامه است. همچنین نتایج حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که نمره کل و نمره دو زیر مقیاس پرسش نامه آگاهی از تغییرات وابسته به سن همبستگی مستقیم و معناداری با نمره کل و زیرمقیاس های پرسش نامه ادراک پیری دارد. بنابراین کاربست پرسش نامه 10 گویه ای آگاهی از تغییرات وابسته به سن سالمندان در مطالعات آینده و بررسی رابطه پیری ذهنی با دیگر متغیرهای مهم سالمندان می تواند باب جدیدی در حوزه مطالعات سالمندی در ایران باز نماید.