بررسی قابلیت جذب زیستی سرب به وسیله دو جاذب زیستی با منشاء آبزیان بر مبنای طرح باکس بنکن

با توجه به اهمیت استفاده از جاذب‌های زیستی برای حذف یون‌های فلزی از پساب‌ها و اکوسیستم‌های آبی، در این پژوهش پتانسیل استفاده از فلس دو گونه ماهی (قزل آلای رنگین کمان، Oncorhynchus mykiss و ماهی سفید، Rutilus kutum) به منظور کاهش غلظت سرب در محیط‌های آبی بر مبنای طرح باکس بنکن بررسی شد. تاثیر برخی از پارامترهای مهم (دوز جاذب زیستی، اندازه جاذب، زمان تماس، درجه حرارت، غلظت اولیه، pH و شوری) بر ظرفیت جذب سرب به‌وسیله جاذب‌ها نیز مورد بررسی قرار گرفت. از بین هفت فاکتور مورد مطالعه، تاثیر غلظت اولیه، pH و دوز جاذب، بر غلظت سرب جذب شده به‌وسیله دو جاذب معنی‌دار بود (05/0P<)، اما درجه حرارت و اندازه جاذب تاثیر معنی‌داری بر جذب سرب به‌وسیله جاذب‌ها نداشتند. غلظت اولیه موثرترین متغیر مستقل محسوب ‌شد (با تاثیر مثبت). حداکثر ظرفیت جذب سرب به‌وسیله دو جاذب با ظرفیت جذب این عنصر به‌وسیله سایر جاذب‌های دارای منشاء آبزیان، بررسی شده از سوی سایر محققین، قابل مقایسه بود. حداکثر ظرفیت جذب سرب در فلس ماهی قزل‌آلا بیشتر از فلس ماهی سفید بود. مشخصات جاذب‌های زیستی قبل و بعد از جذب با استفاده ازSEM (Scanning Electron Microscopy)، EDX (Energy Dispersive X-ray) ، XRF (X- Ray Fluorescence) و FTIR (Fourier Transform Infrared) بررسی شد. غلظت یون‌های سرب با استفاده از AAS (Atomic Absorption Spectrometer) اندازه‌گیری گردید. آنالیزهای SEM-EDX و XRF به‌وضوح وجود یون‌های سرب را در سطوح هر دو جاذب زیستی پس از آزمایش‌های جذب نشان داد. نتایج FTIR نشان داد که دو جاذب زیستی از گروه‌های عاملی مختلف تشکیل شده‌اند که احتمالا نقش قابل‌توجهی در ظرفیت جذب سرب به‌وسیله آنها وجود دارد.