آشنایی با برخی مشکلات مدیریت تولید مزارع تکثیر و پرورش ماهیان قزل آلای هراز

جهت ارزیابی عوامل موثر بر مدیریت مزارع تکثیر و پرورش ماهیان قزل آلای رنگین کمان در منطقه هراز طی چهار فصل در سال 1397، اطلاعات مربوط به وضعیت بهداشت و پرورش ده مزرعه واقع در حاشیه رودخانه هراز در پایان هر فصل بصورت پرسش نامه جمع آوری شد. بر اساس نتایج، تنها چهار دوره آموزشی طی یک سال در سابقه مدیر یا مسیول فنی وجود داشت و مدرک مدیران فنی مزارع لیسانس و بالاتر بود ولی تعداد آن ها از بهار تا زمستان کاهش داشت. همچنین توزیع کمی تعداد، مساحت و حجم استخرهای پرورش در هر مزرعه و میزان تولید نیز طی بهار تا زمستان روند نزولی داشت. تمام مزارع مورد بررسی در کنار استفاده از آب رودخانه، از آب چاه (زهکش رودخانه)، چشمه و آبشار استفاده می کردند. بیش از 50% از مزارع مورد بررسی انبار مناسب نگهداری مواد غذایی و دارویی داشتند. کلیه مزارع فاقد برنامه منظم نمونه برداری برای ارزیابی سلامت ماهیان بوده و واجد پیشینیه آلودگی طی دوره بررسی بودند. در یک نگاه کلی بیماری دهان قرمز در 70%، ساپرولگنیازیس در 60 - 30% و زخم های جلدی و خوردگی باله در 60 - 30% مزارع در فصول مختلف مشاهده شد. گل آلودگی مهم ترین معضل آب مزارع بود که در 50 - 100% مزارع در فصول مختلف وجود داشت. بیشترین تلفات ماهیان در دامنه سنی 5 - 20 ماهه و میزان تلفات براساس فصول به ترتیب در تابستان> پاییز> بهار> زمستان بود. همچنین بروز مسمومیت ناشی از بالا بودن میزان پراکساید و ازت فرار یکی از دیگر عوامل معرفی شده در تلفات بود. مهم ترین فعالیت های درمانی انجام شده ضد عفونی و درمان بعلاوه ضد عفونی بود. به نظر می رسد توجه به کیفیت آب و خوراک مصرفی و نیز داشتن یک برنامه منسجم کنترل بهداشتی بتواند کمک فراوانی به کاهش مخاطرات و خسارات اقتصادی ناشی از تلفات ماهیان در مزارع هراز بنماید.