الگویایی رابطه بین حوادث آسیب زا، تاب آوری و تیپ شخصیتی با نشانه های افسردگی و مشکلات شبه جسمانی با میانجی گری استرس شغلی ادراک شده و نشانه های اختلال استرس پس از سانحه

افسردگی و مشکلات شبه جسمانی از زمره مشکلات روان‌شناختی در محیط‌های شغلی آسیب‌زا محسوب می‌شوند که ارزیابی و درمان این مشکلات روانی  جهت بهبود سلامت روانی، افزایش بهره‌وری و کیفیت خدمات در سازمان‌ها امری ضروری است. پژوهش حاضر با هدف آزمودن الگویی از رابطه بین حوادث آسیب‌زا، تاب‌آوری و تیپ شخصیتی با نشانه‌های افسردگی و مشکلات شبه جسمانی و میانجیگری استرس شغلی ادراک ‌شده و نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه در رابطه حوادث آسیب‌زا و متغیرهای ملاک در کارکنان آتش‌نشانی شهر مشهد صورت گرفت. 

روش پژوهش نوع توصیفی- همبستگی از نوع الگویابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری کلیه کارکنان عملیاتی آتش‌نشانی شهر مشهد در سال 1398 شامل 1100 نفر بودند. تعداد 423 نفر به‌عنوان نمونه با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. داده‌ها از طریق پرسشنامه‌های استاندارد جمع‌آوری گردید. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی، آزمون همبستگی پیرسون و الگویابی معادلات ساختاری تجزیه‌ و تحلیل شد (0/05 >α). 

نتایج نشان داد حوادث آسیب‌زا (18/0 =β،29/0 =β)، تاب‌آوری (14/0- =β، 37/0- =β)، تیپ شخصیتی (22/0 =β)، استرس شغلی ادراک‌ شده (19/0 =β، 11/0 =β) و نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه (15/0 =β، 20/0 =β) نشانه‌های افسردگی و مشکلات شبه جسمانی را پیش‌بینی می‌کنند. بعلاوه نقش میانجی استرس شغلی ادراک ‌شده و نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه در رابطه حوادث آسیب‌زا با نشانه‌های افسردگی و مشکلات شبه جسمانی مورد تایید قرار گرفت. 

بر اساس یافته‌ها، حوادث آسیب‌زا، تاب‌آوری، تیپ شخصیتی، استرس شغلی ادراک ‌شده و نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه در کاهش نشانه‌های افسردگی و مشکلات شبه جسمانی کارکنان آتش‌نشانی نقش دارند. توصیه می‌شود مبتنی بر این متغیرها، ارزیابی‌های دوره‌ای تعریف شود و در استخدام و آموزش‌های روان‌شناختی کارکنان آتش‌نشانی مورد توجه قرار گیرند.