تاثیر سبزی های برگی مختلف روی ویژگی های زیستی و رشد جمعیت کرم برگ خوار پنبه، Spodoptera littoralis (Boisd)

کرم برگ‌خوار پنبه، Spodoptera littoralis (Boisd) (Lepidoptera: Noctuidae) آفتی مهم و چندین‏خوار است که منجر به خسارت اقتصادی روی محصولات کشاورزی در ایران و بسیاری از مناطق جهان می‌شود. در پژوهش حاضر، تاثیر تغذیه از هفت گونه از سبزی‌های برگی مختلف شامل خرفه، تره، جعفری، ریحان، شوید، گشنیز و نعناع بر پراسنجه‌های زیستی و جدول زندگی S. littoralis در شرایط دمایی 2±25 درجه‏ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره‏ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی بررسی شد. طولانی‌ترین دوره‌ی رشدی پیش از بلوغ آفت مربوط به حشرات پرورش یافته روی خرفه (49/0 ± 67/40 روز) و کوتاه‌ترین آن روی ریحان (42/0 ± 22/30 روز) و گشنیز (32/0 ± 76/30 روز) بود. میزان باروری شب‏پره هنگام تغذیه از خرفه (82/21 ± 32/199 تخم) به طور معنی‌داری کمتر از بقیه ‌میزبان‌ها بود و بیش‌ترین آن روی گشنیز (82/62 ± 06/481 تخم)، ریحان (68/28 ± 97/428 تخم) و تره (58/26 ± 26/409 تخم) ثبت شد. علاوه بر این، نتایج حاصل از پراسنجه‏های دموگرافیک آفت نشان داد که کمترین مقادیر نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) و نرخ خالص تولیدمثل (R0) روی خرفه (به‌ترتیب 072/0 ± 124/0 بر روز و 51/17 ± 92/67 نتاج) و بیشترین میزان آن روی گشنیز (به‌ترتیب 064/0 ± 161/0 بر روز و 94/53 ± 70/275 نتاج) مشاهده شد. نتایج تجزیه خوشه‏ای نشان داد که گشنیز حساسیت نسبی بالاتری نسبت به S. littoralis نشان داد و به عنوان میزبان‌ مناسب برای رشد این آفت تعیین شد. برعکس، خرفه مقاومت نسبی بالاتری در مقابل آفت داشت. امید است اطلاعات به‌دست آمده در این پژوهش بتواند در پیشبرد برنامه‌های مدیریت تلفیقی S. littoralis و درک بهتر تعاملات بین میزبان با آفت مفید واقع شود.