پایش ماهواره ای تغییرات زمانی-مکانی دمای سطح زمین در استان خراسان جنوبی

دمای سطح زمین، تابعی از انرژی خالص در سطح زمین است که به مقدار انرژی رسیده به سطح، گسیلندگی، رطوبت، جریان هوای جوی، توپوگرافی و شرایط اقلیمی منطقه بستگی دارد. در این پژوهش از داده های روزانه سنجنده مودیس ماهواره تررا جهت تحلیل تغییرات زمانی-مکانی دمای سطح زمین در استان خراسان جنوبی استفاده شده است. بازه زمانی این داده ها، روزانه و از سال1381 تا 1398 برابر با 6449 روز خورشیدی را شامل می شود. تفکیک مکانی پیکسل ها، 1*1 کیلومتری در سیستم شبکه بندی سینوسی است که برای پهنه این استان، 174015پیکسل استخراج شد. پهنه بندی مکانی دمای سطح زمین نشان داد که دما در این استان، میل به خوشه ای شدن و متمرکزشدن دارد. به طوری که، گرنیگاه و ثقل افزایشی دما در بخش های جنوبی، جنوب غرب و غرب استان که منطبق بر مناطق کم ارتفاع و در همسایگی با کویرلوت و دشت کویر هستند، انطباق بالایی دارد. همچنین واکاوی روند دمای سطح زمین حاکی از این است که 1/5 درصد از وسعت استان در قلمرو روند افزایشی دماست که در بخش های شمال و  شمال غرب استان با استان سمنان، اصفهان و در همسایگی کویر مرکزی ایران و کویر لوت واقع شده است. کمتر از یک درصد از مساحت استان نیز، دارای روند کاهشی دما می باشد که در اغلب نقاط استان به ویژه در مناطق مرتفع و کوهستانی به صورت پراکنده مشاهده می شود. به نظر می رسد در این استان، تابستان و زمستان در حال گرم ترشدن هستند که نباید از نقش شرایط اقلیمی و توپوگرافی منطقه مانند همجواری با بیابان ها و کویرهای بزرگ ایران، کاهش پوشش گیاهی استان و جذب حداکثری دمای تابشی خورشید در وردش های دمای سطحی غافل شد. بنابراین تغییر سیستم آبیاری از غرقابی به قطره ای یا تشتکی، تغییر الگوی کشت و توسعه محصولات مقاوم در برابر تنش گرمایی مانند زرشک، زعفران و عناب ضروری به نظر می رسد.