مایع آمنیوتیک: سیرتکاملی، عملکرد و کاربردهایش در سلول درمانی: مطالعه ی مروری

مایع آمنیوتیک (AF) محلولی شفاف و زردرنگ است که طی بارداری اطراف جنین را احاطه کرده است. کیسه ی آمنیوتیک از دو لایه ی آمنیون و کریون تشکیل شده است. نیروهای اسمزی و هیدروستاتیک باعث رد شدن پلاسمای مادر از پوست رویان شده و AF را ایجاد می کند. وقتی کلیه های جنین شروع به کار می کند، ادرار جنین وارد AF می شود. AF باعث می شود که جنین در داخل رحم رشد کند، آن را در برابر آسیب حمایت می کند، فشار و درجه حرارت ثابت را برای جنین حفظ می کند و مواد شیمیایی بدن جنین را با مادر مبادله می کند. در ابتدا AF از آب و الکترولیت تشکیل شده است اما بعد از هفته دوازدهم تا چهاردهم این مایع دارای کربوهیدرات، پروتیین، لیپید، فسفولیپید، اوره، هورمون و برخی ترکیبات بیوشیمیایی است. ظاهر AF با درجه ی کدورت و مقدار پوسته های ورنیکس مشخص می شود. حجم AF با رشد جنین افزایش می یابد. ظاهر و حجم AF به سن حاملگی بستگی دارد. در AF علاوه بر سلول های متمایز، سلول های بنیادی نیز یافت می شوند. این سلول ها مارکرهای سلول مخصوص جنین را بیان می کنند و دارای ظرفیت خود همانند سازی بالا و فعالیت تلومراز هستند. سلول های بنیادی مایع آمنیوتیک توانایی تمایز به سلول های استخوانی، قلبی، عضلانی اسکلتی، ریه، نورون، کلیه، استخوان، غضروف، تخمدان و سلول های کبدی را در شرایط آزمایشگاهی دارند. آنها امید بزرگی در پزشکی بازساختی برای بازسازی بافت ها و اندام های مصنوعی در شرایط in vivo هستند. هدف از این مقاله بررسی مختصر سیر تکاملی و عملکرد مایع آمنیوتیک و کاربرد سلول های بنیادی آن در سلول درمانی است.