دیالکتیک مکان و خود و اثر آن در ساختار رمان «الشتات» رافت حمدونه

عنصر مکان به عنوان مهم ترین عنصر رمان، دارای اشکال گوناگونی است. این عنصر، در بعضی رمان ها از جمله رمان اسیران فلسطینی، دیالکتیک با خود دارد و اثر آن بر ساختارهای روایی دیگر نمایان است. از جمله این رمان ها می توان رمان «الشتات» رافت حمدونه، نویسنده معاصر فلسطینی را نام برد که اوضاع نابسامان اسیران در زندان های اسراییلی و روزگار وخیم اجتماعی خود را فریاد می زند. آنچه این رمان را منحصر به فرد می کند شخصیت رافت حمدونه است که خود اسیر بوده، زندان را درک کرده و توانسته به شکل مطلوب، آن را به تصویر بکشد. در رمان، نوعی دیالکتیک بین مکان و خود وجود دارد که بر عناصر ساختاری رمان تاثیر می گذارد و در شکل گیری ساختار رمان، نقش مهمی دارد. از این رو در این پژوهش، سعی شده است با روش توصیفی- تحلیلی، دیالکتیک مکان و خود، و اثر آن بر ساختارهای رمان «الشتات» رافت حمدونه بررسی شود. یافته های پژوهش حاکی از این است که توصیف مکان در رمان «الشتات»، بیان تجربه، رنج ها، مشکلات راوی و شخصیت هایی است که در مکان بسته (زندان) و در مکان های باز (جنگ و..)، به سر می بردند. نویسنده و شخصیت ها در رمان، پیوسته در حال کشمکش و دیالکتیک با خود هستند که علایم آن بر زبان راوی و زبان رمان نمایان است. این دیالکتیک از آغازه زمانی تا پایان زمانی رمان در جریان است و نوعی زمان پریشی گذشته نگر و آینده نگر ایجاد کرده و بر شخصیت های رمان تاثیر گذاشته است.