نسبت «فقه» و «قانون» در نگاه عالمان دین

مقاله عهده دار پاسخگویی به این پرسش است که در نظر عالمان دین، میان فقه و قانون چه نسبتی برقرار است؟ این پرسش از عصر مشروطه که قانون به معنای مدرن آن وارد ایران شد، تاکنون مطرح است. تعدادی از فقیهان عصر مشروطه و حتی جمهوری اسلامی، قانون و قانونگذاری را در جامعه ای که شریعت دارد، برنتافتند. بسیاری از فقیهان هم که آن را در چارچوب شریعت پذیرفتند، نه به عنوان قاعده ای که فصل الخطاب باشد، بلکه قانون را امری تبعی و طفیلی می دانستند. به نظر نگارنده مهم ترین چالش جمهوری اسلامی این است که به جای «قانون»، «ر ای و فتوا» فصل الخطاب شمرده می شود. تنها راه برون رفت از این چالش، به رسمیت شناخت قانون به عنوان فصل الخطاب در اداره جامعه است؛ البته قانونی که با موازین شرعی مخالفت نداشته باشد.