ویژگی های روان سنجی پرسشنامه منبع کنترل ترافیکی در رانندگان ایرانی

هدف از پژوهش حاضر، بومی سازی و تعیین روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه منبع کنترل ترافیکی بود. جامعه آماری این مطالعه کاربردی را رانندگان دارای گواهینامه معتبر در شهر مشهد تشکیل می دادند. این پرسشنامه به روش تصادفی در تابستان سال 1399، به صورت میدانی و از طریق صحبت حضوری با رانندگان در سطح شهر و سپس ارسال لینک پرسشنامه در شبکه های اجتماعی برای آن ها تکمیل شد. نمونه این پژوهش شامل 405 راننده (289 مرد و 197 زن) بود که پرسشنامه جدید منبع کنترل ترافیکی رانندگان را که براساس نسخه رومانیایی (TLOC-RO) تنظیم شده بود، تکمیل کردند. روایی سازه پرسشنامه با دو روش تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تاییدی و پایایی ابزار با استفاده از آلفای کرونباخ و ضریب پایایی ترکیبی با استفاده از نرم افزارهای LISREL8/8 و SPSS22 بررسی شد. تحلیل عاملی، وجود پنج مولفه تشخیص داده شده در پرسشنامه اصلی را تایید کرد که درمجموع 8/54 درصد از کل واریانس را تبیین می کنند. همچنین پایایی مقیاس با روش ضریب آلفای کرونباخ برای منبع کنترل درونی 80/0 و برای منبع کنترل بیرونی که شامل چهار خرده مقیاس سرنوشت/شانس، سایر رانندگان، محیط و وسیله نقلیه و عقاید مذهبی بود، به ترتیب 79/0، 79/0، 76/0، 92/0 به دست آمد. این یافته ها نشان داد که نسخه فارسی پرسشنامه منبع کنترل ترافیکی برای رانندگان ایرانی از روایی و پایایی مناسبی برخوردار است و برای استفاده در مطالعات آینده و تعیین منبع کنترل رانندگان، در حد قابل قبولی می توان از آن بهره گرفت.