بررسی هنجارگریزی معنایی در توصیف های بهمن نامه

بهمن نامه در جهت سبک و بیان حماسی به ویژه در حوزه توصیف دارای ارزش فراوانی است؛زیرا عنصر توصیف یکی از معیار های سنجش کیفی اثر حماسی و وسیله ای برای محسوس تر کردن صحنه های متنوع روی داده در شعر حماسی می باشد. در این اثر برای بیان توصیفات از ابزار هایی چون تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه استفاده شده است. این ابزار ها از اسباب شعر آفرینی هستند و در بررسی انواع هنجارگریزی در ردیف هنجارگریزی معنایی قرار می گیرند. هنجارگریزی معنایی از روش های برجسته سازی زبان، در واقع تخطی از مشخصه های حاکم بر کاربرد واژه ها در زبان معیار است. در این مقاله کوشیده شده است پس از بیان مقدمه ای درباره برجسته سازی و انواع آن، به انواع هنجار گریزی معنایی پرداخته شود و موارد مختلف آن از جمله تشبیه و استعاره مورد بررسی قرار گیرد. روش پژوهش در این مقاله توصیفی و داده ها با استفاده از تکنیک محتوا به شیوه کتابخانه ای بررسی شده است. محدوده جامعه مورد مطالعه بهمن نامه حکیم ایرانشاه ابن ابی الخیر ویراسته رحیم عفیفی است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که در اثر مذکور در حوزه هنجارگریزی معنایی، تجسم گرایی بیشتر از تجریدگرایی نمود دارد؛ چون حماسه پرداز می کوشد تا حوادث غریب و پیچیده را با بیانی ملموس و مادی به روشنی و صراحت پیش چشم خواننده ترسیم کند. از دیگر یافته های این پژوهش، بسامد بالای تشبیهات و استعارات انسان پنداری است.