تجزیه و تحلیل بیومکانیکی تاثیر پنجه ساچ و دینامیک در دویدن افراد قطع عضو یک طرفه ترانس تیبیال

هدف:

 قطع عضو اندام تحتانی به‌علت از دست دادن قسمتی از ساختار عضلانی اسکلتی، باعث کاهش عملکرد و افزایش آسیب هنگام جابه‌جایی بدن می‌شود. تاثیر پنجه‌های مختلف هنگام دویدن در مطالعات متعدد تجزیه‌و‌تحلیل شده است. هدف این پژوهش، تجزیه‌و‌تحلیل بیومکانیکی تاثیر پنجه ساچ و دینامیک بر برخی متغیرهای کینتیکی در دویدن افراد قطع عضو یک‌طرفه ترانس‌تیبیال بود. 

روش بررسی:

 در این پژوهش نیمه‌تجربی، هشت فرد قطع عضو ترانس‌تیبیال پای چپ با روش نمونه‌گیری در دسترس یا آسان شرکت کردند. جامعه هدف، افراد قطع عضو ترانس‌تیبیال یک‌طرفه که قادر به دویدن باشند و جامعه در دسترس شامل افراد قطع عضو ترانس‌تیبیال پای چپ که در طول سال‌های 1387 تا 1391 به مرکز توان‌بخشی کوثر تهران‌ مراجعه کرده بودند، می‌شد. برای سازگاری با پنجه‌ها، هر پنجه قبل از آزمایش حداقل یک هفته توسط آزمودنی‌ها پوشیده شد. همه آزمودنی‌ها در سه جلسه ارزیابی دویدن شرکت کردند. یک جلسه با استفاده از پنجه خود (جلسه آشنایی)، یک جلسه پنجه ساچ و یک جلسه پنجه دینامیک. فقط داده‌های دو جلسه آخر برای مقایسه دو پنجه استفاده شد. هر آزمودنی با هر‌یک از پنجه‌ها سه بار مسیر 12 متری را با سرعت 5/2 متر بر ثانیه دوید. به منظور مقایسه‌پذیر بودن متغیرهای کینتیکی سرعت دویدن یکسان انتخاب شد. برای نزدیک کردن شرایط آزمایش به شرایط واقعی دویدن از کفش ورزشی استفاده شد. در هر جلسه سه آزمایش موفق انجام شد که کف هر پا به‌طور کامل و بی‌نقص با صفحه نیرو تماس پیدا کرده باشد. از صفحه نیروی کیستلر برای ثبت داده‌های کینتیکی و از سیستم آنالیز حرکت وایکان برای ثبت داده‌های کینماتیکی استفاده شد. داده‌های دوربین و صفحه نیروسنج به‌صورت هم‌زمان و به ترتیب با 200 و 1000 هرتز نمونه‌برداری شدند. مسیر مارکرها و داده‌های آنالوگ با استفاده از فیلتر متوسط مربع خطا که در نسخه 7/1 بسته نرم‌افزاری وایکان وجود دارد، فیلتر شدند. متغیرهای کینتیکی با استفاده از مدل دینامیکی پلاگین گیت وایکان تولید شدند. نیروی عمودی عکس‌العمل زمین نسبت به وزن بدن هنجار شد. در مطالعه حاضر، پنج متغیر برای تجزیه و تحلیل بیومکانیکی پنجه‌ها انتخاب شد. حداکثر نیروی عمودی عکس‌العمل زمین، توان، کارایی فنر، گشتاور مچ در پای قطع عضو و نسبت (درصد) تقارن حداکثر نیروی عمودی عکس‌العمل زمین میان پای قطع عضو و پای سالم محاسبه شد. همه مقادیر در هر آزمایش‌ برای هر آزمودنی با هر پنجه میانگین‌گیری می‌شد. برای تعیین اثر پنجه‌ها، آزمون تی همبسته در داده‌های نرمال و آزمون ویلکاکسون در داده‌های غیرنرمال استفاده شد (05/P≤0).

یافته‌ها :

در بررسی نرمال بودن توزیع داده‌ها، نتایج نشان داد داد‌ه‌های حداکثر توان جذبی مچ با پنجه ساچ و حداکثر توان جذبی ران با پنجه دینامیک توزیع نرمال نداشت و بقیه داده‌های بررسی‌شده توزیع نرمال داشت. نتایج آزمون تی همبسته و ویلکاکسون مشخص کرد کارایی فنر (05/0=P) و حداکثر گشتاور پلانتارفلکشن (05/0=P) در میان پنجه ساچ و دینامیک تفاوت معنا‌دار با یکدیگر داشتند. کارایی فنر در پنجه دینامیک بیشتر از پنجه ساچ بود (05/0=P)،  اما حداکثر گشتاور پلانتارفلکشن با استفاده از پنجه ساچ بیشتر از پنجه دینامیک به‌دست آمد (05/0=P)، در حالی که تفاوت معناداری میان حداکثر نیروی عمودی عکس‌العمل زمین، حداکثر توان تولیدی و جذبی در مچ، حداکثر توان تولیدی و جذبی در زانو، حداکثر توان تولیدی و جذبی در ران، حداکثر گشتاور دورسی فلکشن و نسبت (درصد) تقارن حداکثر نیروی عمودی عکس‌العمل زمین میان پای قطع عضو و پای سالم وجود ندارد. 

نتیجه‌گیری:

 نتایج مطالعه حاضر نشان داد هنگام دویدن، کارایی فنر پنجه دینامیک بیشتر از پنجه ساچ و به کارایی فنر پای سالم نزدیک‌تر است. بنابراین از این نظر پنجه دینامیک عملکرد طبیعی‌تری دارد.