جایگاه و کارکرد اختلاف قرائات در تفسیر «بیان السعاده فی مقامات العباده

تفسیر «بیان السعاده» از مهمترین و کامل ترین تفاسیر عرفانی شیعه است که با وجود رویکرد عرفانی از حیث مسایل کلامی، فقهی و اجتماعی قابل بحث است. سوال اینکه تفاسیر عرفانی همچون بیان السعاده با دانش قرایات چگونه برخورد کرده اند؟ به عبارتی مسیله قابل توجه این است که آیا دانش قرایات با رویکرد عرفانی مفسر می تواند ارتباطی داشته باشد؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی جایگاه و کارکرد مسیله قرایات را در تفسیر بیان السعاده مورد ارزیابی قرار داده است. نتایج پژوهش بیان می کند: جایگاه قرایات در نزد گنابادی در مقایسه با مفسران هم عصر خویش جایگاهی قابل توجه داشته به گونه ای که وی، اهتمام ویژه ای به بحث قرایات نشان داده و خاستگاه فکری ایشان، خاستگاهی روشی با رویکردی غیر حدیثی است. در بحث قرایات، گنابادی گاه به ترجیح قرایت مشهور و گاه غیر مشهور به جهت تناسب آنها با سیاق آیات، مرجحات روایی، تبیین معنایی می پردازد؛ گاه هر دو قرایت را مورد توجه قرار داده و داوری میان آنها را رها کرده است. کارکرد قرایات در تفسیر بیان السعاده حول سه محور قابل ارایه می باشد: الف) گسترش و توسعه در معنای آیه؛ ب) تبیین معنای آیه؛ ج) رفع ابهام از معنای آیه. البته رویکرد عرفانی مفسر در بحث قرایات هیچ تاثیری نداشته است.