واکاوی نارسایی های موجود برنامه ریزی محلی روستایی مبتنی بر نظریه برنامه ریزی ارتباطی در استان آذربایجان شرقی

علیرغم نظرات متفاوت نظریه پردازان برنامه ریزی اکثر معیارهای فرآیند ارتباطی را می توان در سه اصل فراگیر بودن طرف های شرکت کننده؛ صراحت و شفافیت برای فرآیند بحث؛ و ایجاد اجماع برای راه حل های سازنده و عملی خلاصه کرد. با توجه به این سه اصل، نارسایی های الگوهای طرح های توسعه روستایی استان آذربایجان شرقی در قلمرو رویکرد برنامه ریزی ارتباطی به روش تحقیق آمیخته با رویکرد توسعه ابزار تحلیل شد. در کل تعداد 40 نفر برای شرکت در مصاحبه عمیق و پاسخ به سوالات چندگزینه ای انتخاب شدند که 25 نفر از این حجم در مصاحبه های کیفی شرکت کردند. در فاز اول تحقیق از روش «درون نگری هدایت شده» استفاده شد. به موجب ماهیت این رویکرد در کدگذاری ثانویه برای مدیریت داده ها از نرم افزار MAXQDA استفاده شد. شاخص ها و مفاهیم محوری مستخرج به صورت پرسشنامه محقق ساخته برای توسعه ابزار در بخش کمی درآمدند. از مدل معادلات ساختاری به شیوه حداقل مربعات جزیی در محیط نرم افزار PLS برای تحلیل داده های کمی استفاده شد. تعداد 30 درون مایه فرعی به عنوان نارسایی های برنامه ریزی توسعه محلی در سه گزینه به عنوان معیارهای فرآیند برنامه ریزی ارتباطی استخراج شدند که در قالب هشت درون مایه اصلی طبقه بندی شدند. نتایج نشان می دهد الف) تا زمانی که مشارکت ذینفعان در تمام مراحل برنامه ریزی نباشد؛ ب) تعریف مشخص از توسعه محلی روستایی نباشد؛ ج) نوع نگرش به توسعه از نوع ارتباطی و پایین به بالا نباشد؛ د) از ظرفیت ها، نیازها و انتظارات محلی به نحو احسن استفاده نشود؛ و) نحوه دسترسی به اطلاعات کافی نباشد؛ نمی توان به ایجاد اجماع نظر برای راه حل های سازنده و عملی از طریق دانش بومی، خلاقیت و ضمانت اجرایی دست یافت.