تحلیل آماری و همدیدی وقوع پاییزهای خشک در شمال غرب ایران

خشکسالی یک پدیده اقلیمی است که تقریبا درتمامی مناطق آب و هوای اتفاق می افتد و بیش از هر مخاطره دیگر زندگی و محیط زیست انسان را تحت تاثیر قرار  می دهد. به منظور تحلیل و بررسی آماری-همدیدی وقوع پاییزهای خشک در شمال غرب ایران، آمار  بارش ماهانه فصل پاییز 15 ایستکاه سینوپتیک طی دوره آماری 2016- 1987 از سازمان هواشناسی دریافت گردید. جهت شناسایی و تفکیک فصول پاییز خشک در محدوده منطقه مورد مطالعه در دوره آماری، از شاخص بارش استاندارد و نرم افزار DIC استفاده گردید. نتایج حاصل از روش SPI  نشان داد که فراوانی وقوع وضعیت نرمال و سپس خشکسالی در شدت های ملایم و متوسط طی سیکل زمانی مورد نظر، در ایستگاه های منطقه بیشتر رخ داده اند. سپس داده های روزانه تراز 500 هکتوپاسکال و سطح زمین به مختصات10 تا 75 درجه طول شرقی و20 تا 70 درجه عرض شمالی در دوره های خشک از مجموع داده های بازسازی شده سایت NCEP/NCARدریافت و با به کارگیری تحلیل مولفه های اصلی الگوهای همدیدی عامل های موثر در وقوع پاییزهای خشک، استخراج  و با استفاده از نقشه های تراز 500 هکتوپاسکال و فشار سطح دریا(slp) تفسیر و تحلیل شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد در پاییزهای خشک ناهنجاری های  شدید مثبت در سطح زمین ناشی از نفوذ پرفشار و ناهنجاری های مثبت در تراز 500  هکتوپاسکال ناشی از حاکمیت پرارتفاع در سطح منطقه ملاحظه میگردد و استقرار سامانه پرارتفاع بر روی عراق  و سوریه مهمترین عامل خشکی پاییز در منطقه می باشد. همچنین با بررسی نمودارهای هوف مولر تراز 700 هکتوپاسکال در پاییزهای خشک شمالغرب نشان دهنده کاهش قابل توجه رطوبت ویزه این تراز بویژه در عرض های جنوبی(15 تا 30 درجه شمالی) در 4 مورد از 5 نمونه مطالعاتی می باشد که این موضوع اهمیت سامانه های کم فشار سودانی و تلفیقی سودانی-مدیترانه ای در تزریق رطوبت به محدوده مورد مطالعه را نشان می دهد.