نمود ایدئولوژی تشیع در گفتمان مترجمان دوره صفوی: موردپژوهی مقدمه ده نسخه خطی

عصر صفویه  (9071142 ق) در تاریخ فرهنگی ایران از جنبه های بسیار اهمیت دارد، از جمله به لحاظ رسمیت یافتن تشیع و حمایت دربار از تولیدات فرهنگی شیعی که به بازتعریف هویت ملی انجامید. هدف پژوهش حاضر مطالعه رابطه بین ترجمه و ایدیولوژی تشیع است و با تمرکز بر نظریه فن دایک (1998) و تعریفی نیومارکسیستی از ایدیولوژی،  مولفه های اجتماعی، ادراکی و گفتمانی مرتبط با تشیع و ترجمه را بررسی می کند. در این ارتباط، ابتدا، با روش توصیفی تحلیلی، وضعیت اجتماعی سیاسی حاکم بر عصر صفوی و کنش مترجمان مورد مطالعه قرار می گیرد، سپس با تمرکز بر مقدمه ده نسخه خطی از ترجمه های عصر شاه اسماعیل (905930 ق)، شاه طهماسب (930984 ق) و شاه سلطان حسین (11061125 ق)، تاثیر ایدیولوژی در گفتمان مترجمان بررسی می شود. این مطالعه نشان می دهد که مترجمان مورد بررسی با جانب داری از ایدیولوژی تشیع در بازتولید گفتمان شیعی سهیم بوده اند و تصریح امامت حضرت علی (ع) و ضرورت تبعیت از ایمه، کاربرد کلماتی با بار معنایی مثبت در وصف خاندان پیامبر اکرم (ص) و کلماتی با بار معنایی منفی در توصیف مخالفان آنها و مشروعیت بخشی به پادشاهان صفوی و مشروعیت دهی به تشیع اثنی عشری با استناد به آیات قرآنی، نمود گفتمانی این جانب داری است.