سنجش وضعیت و رتبه بندی شهرستان های استان اردبیل به لحاظ دسترسی به خدمات و زیرساخت های بهداشتی درمانی

در دسترس بودن متوازن و عادلانه نیروی انسانی و تجهیزات و خدمات بخش بهداشت و درمان در نواحی مختلف جغرافیایی شرطی بنیادین و ضروری جهت افزایش سطح سلامت انسان ها و به تبع آن جامعه سالم است؛ چرا که توزیع نامناسب و نابرابر خدمات و امکانات بهداشتی، هزینه مالی سنگینی را بر دوش جوامع تحمیل کرده و با تداوم این نابرابری ها، عقب ماندگی و کندشدن سرعت رشد جوامع را منجر خواهد شد. لذا هدف این پژوهش سنجش وضعیت و رتبه بندی شهرستان های استان اردبیل به لحاظ دسترسی به خدمات و زیرساخت های بهداشتی- درمانی بود.

تحقیق حاضر از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی بود. داده های مورد نیاز از سالنامه آماری 1395 استخراج شده و از طریق کارشناسان شاغل در مراکز درمانی استان و به روش نمونه گیری گلوله برفی تعداد 10 پرسشنامه تعیین ارجحیت تکمیل شد. در این راستا، جهت وزن دهی به شاخص ها، از مدل آنتروپی؛ جهت رتبه بندی برخورداری شهرستان ها، از مدل کوپراس؛ جهت سطح بندی شهرستان ها، از روش تحلیل خوشه ای در قالب نرم افزار SPSS و جهت نمایش وضعیت برخورداری شهرستان ها، از نرم افزار ArcGIS، استفاده گردید.

نتایج نهایی مدل کوپراس بیانگر این امر بود که بیشترین میزان دسترسی به خدمات و زیرساخت های بهداشتی- درمانی در بین شهرستان های استان اردبیل، به ترتیب رتبه، شهرستان های اردبیل، مشگین شهر، خلخال، مغان، نمین، پارس‫آباد، بیله سوار، نیر، کوثر و سرعین بودند و اینکه شهرستان های استان اردبیل در سه خوشه در حال توسعه، نسبتا محروم از توسعه و محروم از توسعه قرار داشتند.

در سطح کشوری، استان اردبیل از لحاظ دسترسی به خدمات و زیرساخت های بهداشتی- درمانی در حد کمتر از متوسط یا در وضعیت نسبتا محروم از توسعه قرار گرفته است. تفاوت در سطح و برخورداری در بین شهرستان های استان هم نشانگر عدم رعایت عدالت در توزیع شاخص های بهداشتی- درمانی در سطح استان است.