تعیین ارتباط افت سطح آب زیرزمینی و فرونشست زمین در آبخوان دشت دامنه-داران با ترکیب مدل های عددی و تحلیلی

فرونشست متاثر از عوامل متعددی است که از جمله مهم ترین و شایع ترین آن برداشت بیش از حد آب زیرزمینی از آبخوان های آبرفتی است. فرونشست در دشت دامنه-داران نیز همانند بسیاری از دشت های کشور اخیرا گسترش یافته است. آبخوان آبرفتی دشت، آزاد است اما بخش های از آن به دلیل تنوع لیتولوژیکی تحت فشار عمل می کند و استعداد رخداد فرونشست را دارد. در این راستا ابتدا نرخ فرونشست در آبخوان به روش تداخل سنج راداری تعیین شد. نتایج نشان داد که تقریبا فرونشست در بیشتر بخش جنوب شرقی دشت گسترش یافته است و میزان آن حداکثر حدود 38/6 سانتی متر است. جهت ارتباط افت سطح آب در ابخوان با فرونشست زمین مدل آبخوان به روش تفاضلات محدود تهیه گردید که بیانگر کسری مخزن آبخوان آبرفتی به میزان 8/33 میلیون مترمکعب است. پیش بینی سطح آب زیرزمینی ناشی از کاهش 50 درصدی پمپاژ از آبخوان نسبت به پمپاژهای کنونی نشان داد که سطح آب پیش بینی شده همبستگی بیش از 70 درصد را در بخش جنوب شرقی آبخوان که شرایط مشابه آبخوان تحت فشار دارد با فرونشست زمین نشان می دهد و بیانگر تاثیر قابل توجه آن در کاهش فرونشست در آبخوان است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که یکی از مهم ترین راه کارهای پیشنهادی جهت کنترل وضعیت موجود، کاهش بهره برداری از منابع آب زیرزمینی است که این امر مهم می تواند با اصلاح و تعدیل پروانه های بهره برداری چاه ها به میزان حداقل 50 درصد و سپس نظارت دقیق بر پمپاژها از طریق نصب کنتورهای هوشمند و استفاده بهینه از آب در بخش کشاورزی میسر گردد.