تاثیر ابعاد اقتصادی-اجتماعی بر جنگل زدایی: کاربرد اقتصادسنجی فضایی

فعالیت های انسان قرن هاست که منجر به تخریب جنگل ها شده است. در قرن بیست و یکم، جنگل زدایی یکی از عوامل اصلی تغییرات آب وهوا بوده است؛ چراکه جنگل ها از دلایل اصلی کاهش انتشار گازهای گلخانه ای هستند. در نیم قرن گذشته کشورهای نیمه جنوبی قاره آسیا به دلیل تغییر ساختار اقتصادی، افزایش جمعیت و گسترش جهانی شدن، متحمل خسارت های عظیمی از مناطق جنگلی شده است. بر همین اساس در این پژوهش، عوامل اقتصادی اجتماعی موثر بر تخریب جنگل با توجه به داده‏های موجود در 18 کشور منتخب در نیمه جنوبی قاره آسیا بین سال‏های 2005 تا 2015 با استفاده از اقتصادسنجی فضایی بررسی شد. نتایج آزمون های همبستگی فضایی نشان داد که نادیده گرفتن اثرات همبستگی فضایی باعث خطای تخمین برازش می شود؛ همچنین نتایج برآورد مدل، فرضیه منحنی محیط‏زیستی کوزنتس برای کشورهای منتخب را با نقطه عطف 5107 دلار تایید می کند. مطابق با یافته‏های تحقیق، افزایش تولید ناخالص داخلی سرانه در سایر کشورها از طریق تحرک بین منطقه‏ای نهاده‏های تولید موجب افزایش جنگل زدایی در کشور مورد نظر می‏شود. افزایش نرخ ارز در سایر کشورها به دلیل افزایش واردات محصولات جنگلی از سایر کشورها و عدم قطع منابع جنگلی داخلی موجب کاهش جنگل زدایی در کشور مورد نظر می‏گردد. افزایش تراکم جمعیت و بیکاری در سایر کشورها به دلیل کاهش فرصت‏های شغلی در سایر کشورها و افزایش مهاجرت به کشور مورد نظر و به‏دنبال آن افزایش تقاضا برای غذا و افزایش تقاضای زمین باعث افزایش جنگل زدایی در کشور مورد نظر شده است. در نهایت افزایش متغیر شاخص توسعه انسانی باعث کاهش جنگل زدایی در کشور مورد نظر شده است؛ ولی تغییر این متغیر در سایر کشورها تاثیری بر جنگل زدایی کشور مورد نظر نداشته است؛ لذا در دنیایی با رشد اقتصادی فزاینده، پیشنهاد می‏شود به‏منظور تضمین جلوگیری از تخریب جنگل‏ها در بهبود شاخص توسعه انسانی؛ ریشه‏کن کردن معضل بیکاری و ریشه‏کن کردن فقر تلاش ها مضاعف گردد. همانطور که نتایج این مطالعه نشان داد جمعیت تاثیر مستقیم و معنی‏دار بر جنگل زدایی در کشورهای منتخب داشت و با توجه به افزایش رشد جمعیت در سال‏های مختلف، پیشنهاد می‏شود به مسیله جمعیت با نگاه به الزامات توسعه ی پایدار توجه بیشتری شود تا کاهش تخریب محیط‏زیست به‏خصوص جنگل زدایی را به همراه داشته باشد. چراکه بر اساس نتایج این مطالعه عدم رشد سریع جمعیت موجب کاهش جنگل زدایی در کشورهای منتخب می‏گردد.