مقایسه و ارزیابی بازده استخراج و فعالیت آنتی اکسیدانی آستاگزانتین مستخرج از میکروجلبک هماتوکوکوس (Haematococcus pluvialis) با استفاده از حلال استون و تکنیک ترکیبی اسید-استون

هدف از تحقیق حاضر، استخراج، صابونی کردن و خالص سازی رنگدانه آستاگزانتین از میکروجلبک هماتوکوکوس (Haematococcus pluvialis) و ارزیابی فعالیت آنتی اکسیدانی (فعالیت مهار رادیکال آزاد DPPH و کاهندگی یون فریک) آن بود. جهت استخراج از دو روش منفرد (استخراج با استفاده از حلال استون یا ACE) و ترکیبی (استخراج به وسیله پیش تیمار با اسیدکلریدریک و سپس استخراج با استون یا HCl-ACE) استفاده گردید. مطابق نتایج، مقدار آستاگزانتین (میلی گرم بر گرم) مستخرج با دو روش استون (ACE) و پیش تیمار حاوی اسیدکلریدریک (HCl-ACE) در مراحل استخراج، صابونی کردن و خالص سازی نهایی به ترتیب 09/4 (65/13%)، 49/8 (30/28%)، 59/14 (65/48%) و 49/9 (65/31%)، 59/13 (30/45%) و 09/25 (65/83%) بود. فعالیت مهار رادیکال آزاد DPPH آستاگزانتین استخراج شده با دو روش ACE و HCl-ACE (غلظت 300-50 میکروگرم بر میلی لیتر) به ترتیب در دامنه 26/76-25/66 و 06/94-39/85 درصد متغیر بود. این مقادیر برای قدرت کاهندگی یون فریک به ترتیب در بازه جذب 75/0-61/0 و 92/0-78/0 در طول موج 700 نانومتر قرار داشت. رنگدانه استخراج شده با استفاده از روش ترکیبی (نسبت به روش منفرد) به صورت معنی داری دارای فعالیت آنتی اکسیدانی بیشتری بود (05/0>p). علاوه براین، در هر دو آزمون، با افزایش غلظت آستاگزانتین تا 100 میکروگرم بر میلی لیتر، روند فعالیت آنتی اکسیدانی، به صورت افزایشی و سپس ثابت ثبت شد (عدم اختلاف معنی دار بین غلظت های 200 و 300 میکروگرم بر میلی لیتر). مقایسه فعالیت آنتی اکسیدانی آستاگزانتین با آنتی اکسیدان های مصنوعی نشان داد که رنگدانه استخراج شده با روش ترکیبی (در غلظت های بالا) فعالیت نزدیکتر یا بیشتری نسبت بهBHA  و BHT دارد. مطابق یافته ها، روش ترکیبی (اسید-استون) در مقایسه با روش منفرد (استون) می تواند بازده استخراج و فعالیت آنتی اکسیدانی این رنگدانه را بهبود بخشد. بنابراین، روش مورد استفاده جهت استخراج و خالص سازی آستاگزانتین، به صورت بالقوه ای بازده استخراج و فعالیت آنتی اکسیدانی آن را تحت تاییر قرار می دهد و با انتخاب روش استخراج بهینه، می توان دو شاخص مذکور را در رنگدانه ارتقاء داد.