اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر استرس ادراک شده و اجتناب شناختی بیماران دیابتی نوع دو

 شناخت‌درمانی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی در درمان برخی شرایط و اختلالات روانی استفاده شده است و باعث ارتقای سلامت روانی در بیماران می‌شود؛ ازاین‌رو مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی بر استرس ادراک‌شده و اجتناب شناختی بیماران دیابتی نوع دو انجام شد.

روش‌بررسی: 

روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری را تمامی زنان مبتلا به دیابت مراجعه‌کننده به مرکز دیابت شهر بیرجند در شش ماه دوم سال 1396 تشکیل دادند. از میان آن‌ها سی نفر داوطلب واجد شرایط انتخاب شدند و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. برای جمع‌آوری داده‌ها از مقیاس استرس ادراک‌شده (کوهن و همکاران، 1983) و پرسشنامه اجتناب شناختی (سکستون و دوگاس، 2009) در پیش‌آزمون و پس‌آزمون استفاده شد. مداخله شناخت‌درمانی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی برای گروه آزمایش طی هشت جلسه نوددقیقه‌ای انجام پذیرفت؛ اما گروه گواه هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. برای تحلیل داده‌ها، تحلیل کوواریانس چندمتغیری و تک‌متغیری در نرم‏افزار SPSS نسخه 24 به‌کار رفت. سطح معناداری آزمون‌ها 0٫05=α درنظر گرفته شد.

یافته‌ها:

 نتایج نشان داد، با حذف تاثیر نمرات پیش‌آزمون، برحسب عضویت گروهی (آزمایش و گواه)، بین میانگین نمرات استرس ادراک‌شده (0٫018=p) و اجتناب شناختی (0٫009=p) و مولفه‌های آن شامل فرونشانی (0٫004=p)، جانشینی فکر (0٫001=p)، حواس‌پرتی (0٫032=p)، اجتناب از محرک تهدیدکننده (0٫019=p) و تصورات مربوط به افکار (0٫041=p) تفاوت معناداری مشاهده شد؛ همچنین میزان اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی بر استرس ادراک‌شده (0٫242)، فرونشانی (0٫263)، جانشینی فکر (0٫340)، حواس‌پرتی (0٫153)، اجتناب از محرک تهدیدکننده (0٫181)، تصورات مربوط به افکار (0٫140) و نمره کلی اجتناب شناختی (0٫455) بیماران دیابتی نوع دو به‌دست آمد.

نتیجه‌گیری:

 باتوجه به نتایج این پژوهش، شناخت‌درمانی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی در کاهش استرس ادراک‌شده و اجتناب شناختی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو موثر است؛ بنابراین می‌توان از آن به‌عنوان روشی مداخله‌ای موثر، سود جست.