بازپژوهی فقهی مسئولیت کیفری ناظر غیر دیده بان در جنایت قتل عمد

دیده بانی در جنایت قتل که موجب تسهیل در تحقق جرم می‏شود، از مصادیق معاونت بوده و از نظر حقوقی به دلیل نظریه استعاره مجرمیت معاونت از جرم اصلی، قابل مجازات است و از نظر فقهی، با توجه به روایات موجود، مجازات کور کردن چشم برای دیده بان پیش بینی شده است. اما در مورد ناظر غیر دیده بان مشهور فقها هیچ گونه مسیولیتی را متوجه شخص ناظر نمی دانند درحالی که در فرض وجود وظیفه قانونی و ترک فعل از سوی ناظر ترتب مسیولیت کیفری امری انکار ناپذیر می باشد. از سوی دیگر در صورت عدم وجود مسیولیت قانونی، با سنجش حالت ناظر نسبت به مجنی علیه ترتب مسیولیت کیفری از راه معاونت و تسبیب امکان پذیر است. و با استناد به قاعده «حرمت اعانت بر اثم» و براساس قاعده «التعزیر لکل امر محرم» قابلیت مجازات  ناظر غیر دیده بان ثابت می باشد . در این پژوهش تلاش شده با بررسی نظریات مختلف، مسیولیت کیفری ناظر غیر دیده بان در جنایت به اثبات برسد تا با لزوم اقدام متناسب از سوی حاضران در صحنه قتل، از تحقق جرایم و آسیب های اجتماعی پیشگیری شود.