مسائل نیروی انسانی متخصص؛ چالش‏های تحصیلی، کار و اشتغال به روایت دانش ‏آموختگان دکتری

این پژوهش با هدف شناسایی چالش‏های دانش ‏آموختگان مقطع دکتری به ویژه در حوزه اشتغال تعریف شد و همچنین مسایل متعدد مرتبط با آموزش، پژوهش، امکانات و انتظارات در دوران تحصیل، پس از تحصیل و اشتغال آنها را مورد کاوش قرار داد. رویکرد نظری در تحلیل داده ‏ها، رویکردی مرتونی است. جمعیت آماری این مطالعه، فارغ‏التحصیلان شانزده دانشگاه برتر کشور را شامل می‏شد که از سال 1393 تا 1398 فارغ‏ التحصیل شده بودند. تعداد کل فارغ-‏التحصیلان دکتری این پنج سال، بالغ بر 16069 نفر بود که رایانامه 12434 نفر قابل دسترس گردید و پرسشنامه‏ های الکترونیک به رایانامه آنان ارسال شد. یکی از یافته های مهم این است که از لحاظ بازار کار، دانشگاه‏ها بیشترین مصرف ‏کننده‏ نیروی انسانی متخصص با درجه‏ دکترا هستند و بخش‏های دیگر اقتصادی، صنعتی و خدماتی، پذیرای کافی برای نیروی انسانی با سطح بالای تخصصی نیستند. در زمینه اشتغال، فارغ التحصیلان زن مقطع دکتری، فاصله‏ قابل توجهی در یافتن اشتغال از مردان دارای این مدرک داشته‏اند (%54 در مقابل 79%)، به ویژه برای شغل‏های دولتی (%59 در مقابل 69%). در مقوله مهم رضایت از کار، ابراز گسترده‏ پاسخگویان - هم زنان و هم مردان شاغل با مدرک دکترا - از کافی نبودن حقوق و مزایای شغلی وجود داشت (بیش از 75% پاسخگویان). اما نکته هشداردهنده‏ و مهم‏تر این بود که بیش از 70% از دارندگان مدرک دکتری، تمایل به مهاجرت به خارج از کشور داشته‏ اند.