بررسی و نقد «نظریه تفسیر به رای» از منظر شریعت سنگلجی

شریعت سنگلجی به عنوان یکی از فعالان نگرش قرآن بسندگی معاصر شیعی، در صدد تضییق محدوده تفسیر به رای با هر آنچه غیر از تفسیر قرآن به قرآن است. روزآمدسازی دین با پیراستن آن از آموزه های غیر قرآنی، آرمان مدافعان این جریان به شمار می آید. این جستار با روش توصیفی - تحلیلی، این رویکرد نو اندیشی دینی را به بوته نقد می گذارد. شریعت سنگلجی از رهگذر فهم مجملات قرآنی، القای عدم اصالت سنت نبوی و ولوی در هر آنچه غیر از حوزه آیات الاحکام باشد را، نتیجه می گیرد و بر ضرورت تفسیر قرآن در سایه آیات دیگر، به عنوان بهترین و یگانه ترین منبع برای تفسیر صحیح آیات تاکید می کند. وی نقش غیر استقلالی برای اهل بیت (ع) در تبیین آیات الهی قایل است و آنها را شارح سنت پیامبر (ص)، و نه آیات قرآن می داند. از جمله تهافت های این رویکرد با اندیشه های امامیه می توان به ناسازگاری با ماهیت شفاعت، جایگاهی متزلزل برای عقل در تفسیر آیات و مغالطه رجوع به صحابه در ارجاع به تفسیر قرآن بدون هیچ قید توضیحی در ارتباط با قبول روایات رسیده از آنها، اشاره نمود. غالب متکلمان امامیه با تاکید بر جایگاه نبی و اولیا در اخبار بی واسطه از خداوند و ساماندهی حیات معنوی و اجتماعی مردم است.