اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر تنظیم هیجان بر تکانشگری و پرخاشگری دانش آموزان با مشکلات رفتاری

مشکلات رفتاری به عنوان مجموعه پیچیده ای از مشکلات هیجانی، شناختی و رفتاری می باشند، که به وسیله فقدان کنترل و عدم پایبندی به اصول اخلاقی و اجتماعی و اختلال در رفتار به شیوه مطلوب جامعه شناخته می شوند. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر تنظیم هیجان بر تکانشگری و پرخاشگری دانش آموزان با مشکلات رفتاری بود.

روش پژوهش حاضر نیمه مداخله ی طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه شاهد بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر و پسر دوره دوم ابتدایی (کلاس چهارم، پنجم و ششم) با مشکلات رفتاری شهرستان تبریز بودند. نمونه پژوهش نیز شامل 36 دانش آموز دختر و پسر دوره دوم ابتدایی با مشکلات رفتاری بودند. برای انتخاب نمونه، ابتدا از ناحیه 3 آموزش و پرورش شهر تبریز، به صورت خوشه ای سه مدرسه ابتدایی دوره دوم دختر و سه مدرسه دوره دوم پسر انتخاب شدند و پرسشنامه مشکلات رفتاری کوای و پترسون توسط معلم تکمیل گردید و از میان دانش آموزانی که نمره بالایی در پرسشنامه مشکلات رفتاری کوای و پترسون کسب کرده بودند، 36 نفر با در نظر گرفتن معیارهای ورود و خروج به عنوان نمونه نهایی انتخاب و به صورت تصادفی ساده در دو گروه مداخله (18 نفر) و شاهد (18 نفر) جایگزین شدند. برای جمع آوری داده ها از چک لیست تجدید نظرشده مشکلات رفتاری، پرسشنامه پرخاشگری باس و پری (1992) و مقیاس تکانشوری بارات (1994) استفاده شد.

درمان شناختی مبتنی بر تنظیم هیجان بر پرخاشگری و تکانشگری کودکان در گروه مداخله معنادار است (0/001>P)؛ با توجه به مجذور ایتا در هر یک از متغیرهای پرخاشگری (بدنی، کلامی، خشم و خصومت) به ترتیب 0/240، 0/260، 0/196 و 0/221 و تکانشگری (عدم برنامه ریزی، حرکتی و شناختی) به ترتیب 0/270، 0/283 و 0/251 درصد تغییرات با توجه به درمان شناختی مبتنی بر تنظیم هیجان تبیین می شوند.

درمان شناختی مبتنی بر تنظیم هیجان بر کاهش تکانشگری و پرخاشگری در کودکان با مشکلات رفتاری موثر است.