واکاوی شگردهای فرا داستان در نمایشنامه «ابن الرومی فی مدن الصفیح» اثر عبدالکریم برشید

فراداستان ازجمله داستان هایی است که تصنعی بودن آن به صورت آگاهانه به خواننده القا می شود تا وی نسبت به مسایل مربوط هستی دچار تشکیک شده و در این باره، پرسش هایی وجودشناسانه مطرح نماید. نویسنده فراداستان مفاهیم داستان نویسی سنتی همچون متن، روایت، چارچوب، پیام داستان و تاریخ را درهم می ریزد. نمایش نامه ابن الرومی فی مدن الصفیح (1975) از عبدالکریم برشید (1943) یکی از آثار نمایشی جدید و پست مدرن ادبیات عربی به شمار می‏آید که به دلیل ساختار روایی خاصش، آن را می توان در زمره فراداستان قرار داد. در پژوهش حاضر، از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است. هدف از تحقیق روشنگری این مطلب است که عبدالکریم برشید در نمایش نامه مذکور با کمک چه شگردهایی این حقیقت را به خواننده القا می کند که آنچه می خواند، چیزی جز زبان و صنایع نمایش نامه نویسی نیست و نباید نمایش نامه را با واقعیت اشتباه گرفت. نتایج نشان داد برشید با استفاده از شگردهایی همچون اتصال کوتاه، ورود نویسنده به متن، تصنعی‏سازی دنیای داستان، هم حضوری خواننده، شورشگری شخصیت ها و استفاده نامتعارف از نشانه های سجاوندی تلاش کرده ملغمه‏ای از تاریخ دوران ابن رومی، روایت، خاطره و تداعی آزاد را در این اثر نمایشی بیافریند تا با این فراداستان، رخدادهای واقعی زندگی ابن رومی را دگرگون کند.