ارزیابی زیست فراهمی کلسیم در برخی از کربنات کلسیم های تجاری رایج در تغذیه جوجه های گوشتی

کلسیم موجود در جیره جوجه های گوشتی بر رشد، بازدهی خوراک، رشد استخوان، سلامت پا، عملکرد سیستم عصبی و ایمنی بدن موثر است. تامین کلسیم به مقدار کافی برای رسیدن به عملکرد مطلوب در جوجه های گوشتی امری حیاتی است. جهت تامین دقیق نیاز طیور به کلسیم می بایست از میزان زیست فراهمی کلسیم موجود در مواد خوراکی و منابع کلسیم آگاهی داشت. از این رو آزمایشی به منظور ارزیابی زیست فراهمی کلسیم برخی از کربنات کلسیم های تجاری و تاثیر آن بر عملکرد و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی استخوان در جوجه های گوشتی انجام شد.

  ابتدا چهار نمونه کربنات کلسیم تجاری که بیشترین سهم تولید در ایران را داشتند تهیه و سپس مطابق روش های استاندارد مقادیر کلسیم و عناصر سمی، و میزان حلالیت در اسید کلریدریک 2/0 درصد تعیین شد. با توجه به شاخصه های اندازه گیری شده، دو کربنات کلسیم معدنی با نام های تجاری اطلس و البرز که حلالیت بیشتری داشتند انتخاب و میزان زیست فراهمی کلسیم با استفاده از 180 قطعه جوجه نر گوشتی با روش منحنی استاندارد برآورد شد. هر یک از جیره های غذایی با 6 تکرار و 5 پرنده در هر تکرار به مدت دو هفته از 7 تا 21روزگی در اختیار جوجه ها قرار گرفت.

یافته ها:

 نتایج نشان داد که بین کربنات های کلسیم مورد آزمایش بالاترین ضریب حلالیت در اسید را به ترتیب کربنات اطلس و کربنات البرز داشتند و مابقی کربنات ها از انحلال پذیری پایین تری برخوردار بودند (0/01>p). بالاترین میزان کلسیم در کربنات اطلس (37/8%) و کربنات البرز (37/13%) بود. مابقی نمونه ها محتوی کلسیم کمتری  داشتند. کربنات های  اطلس و  البرز کمترین مقادیر عناصر سمی را داشتند. کربنات کلسیم کلسی پیور به عنوان استاندارد استفاده شد. زیست فراهمی نسبی برآورد شده بر اساس وزن بدن برای کربنات اطلس، 99 درصد و برای کربنات البرز، 98/6 درصد بود. زیست فراهمی نسبی برآورد شده بر اساس ضریب تبدیل غذایی برای کربنات اطلس ، 121/7 درصد و کربنات البرز ، 92/8 درصد بود. زیست فراهمی برآورد شده بر اساس خاکستر استخوان درشت نی در کربنات اطلس، 9/111 درصد و کربنات البرز، 106 درصد بود. زیست فراهمی نسبی برآورد شده بر اساس محتوای کلسیم استخوان درشت نی در کربنات اطلس  ، 101/4 درصد و برای کربنات البرز، 5/89 درصد بود. زیست فراهمی برآورد شده بر اساس استحکام استخوان در برابر شکستگی درشت نی در کربنات اطلس ، 9/108 درصد و در کربنات البرز، 101/4 درصد بود.

نتایج نشان داد که در کربنات های کلسیم اطلس و البرز به دلیل حلالیت بیشتر و زیست فراهمی بالای کلسیم، قابلیت مصرف در جیره طیور به عنوان منبع کلسیم را دارند.