جنگهای ممالیک بحری با شیعیان شام: مطالعه موردی شیعیان جرد، جبیل و کسروان

سرکوبی شیعیان که از دوره ایوبیان معمول شد، توسط مملوکان نیز تداوم یافت و در این میان، ممالیک بحری به گونه ای هدفمند، در سالهای 682- 705ق به مناطق جرد، جبیل و کسروان یورشها بردند؛ پرسش اصلی مقاله این است که، زمینه ها، علل و پیامدهای حملات بدین مناطق و نیز واکنش شیعیان چه بود؟ یافته های پژوهش نشان می دهد آنان با استفاده از فتواهای ابن تیمیه و با هدف تادیب شیعیان جرد، جبیل و کسروان و نیز سیادت مذهبی اهل سنت، بدین کار دست یازیدند و پیامد آن، کشتار وسیع شیعیان، ویرانی مناطق مذکور و اقطاع نظامی آنها به طوایف سنی برای تعقیب شیعیان بود که ناامنی و نیز مهاجرت شیعیان را در پی داشت و باعث شد آنان ناگزیر برای بقا، تقیه را پیشه ساخته، به تسنن تظاهر کنند. با این همه، این امر از منازعات مذهبی میان موافقان و مخالفان ابن تیمیه برای فشار حداکثری حکومت بر شیعیان نکاست و از این رو، سلطان مملوکی ابن تیمیه را از ورود به مسایل تفرقه برانگیز مذهبی منع و از شیخ الشیوخی اهل تسنن عزل کرد.