مقایسه اثربخشی آموزش آمایه ذهنی روبه رشد و خودتعیین گری بر اهمال کاری تحصیلی دانش آموزان دختر دوره اول دبیرستان

 اهمال‌کاری تحصیلی سبب ناتوانی‌های روان‌شناختی و نقص عملکرد در بسیاری از ابعاد زندگی آن‌ها می‌شود. این پژوهش با هدف مقایسه‌ اثربخشی دو روش آموزشی آمایه ذهنی ‌روبه‌رشد و خودتعیین‌گری بر کاهش اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان دختر دوره‌ متوسطه اول انجام شد.

روش‌بررسی: 

روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه و پیگیری یک‌ماهه بود. جامعه آماری را دانش‌آزموان دختر پایه‌های هشتم و نهم مدارس شهر ری در سال تحصیلی 98-1397 تشکیل دادند. نمونه آماری، 45 دانش‌آموز واجد ملاک‌های ورود به پژوهش بودند که با گمارش تصادفی در سه گروه آموزش آمایه ‌ذهنی روبه‌رشد و خودتعیین‌گری و گواه قرار گرفتند. برای یکی از گروه‌های آزمایش، پنج جلسه آموزش آمایه‌ ذهنی روبه‌رشد طراحی‌شده توسط موسسه خان‌آکادمی و دانشگاه استنفورد (2018) و برای گروه آزمایشی دیگر، شش جلسه آموزش خودتعیین‌گری طراحی‌شده توسط دشتی داریان (1397) برگزار شد. به‌منظور گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه اهمال‌کاری تحصیلی (سواری، 1391) استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها آزمون‌های خی‌دو، تحلیل واریانس یک‌طرفه، تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری 0٫05 در نرم‌افزار SPSS نسخه 24 به‌کار رفت. 

یافته‌ها: 

اجرای متغیرهای مستقل آمایه ذهنی روبه‌رشد و خودتعیین‌گری درمقایسه با گروه گواه موجب کاهش اهمال‌کاری عمدی و اهمال‌کاری ناشی‌از خستگی و اهمال‌کاری ناشی‌از بی‌برنامگی شد (0٫001>p). تفاوت معنادار آموزش آمایه ذهنی و آموزش خودتعیین‌گری با یکدیگر فقط در مولفه اهمال‌کاری عمدی (0٫021=p) بود. تفاوت میانگین‌های هر سه مولفه اهمال‌کاری در مراحل پیش‌آزمون و پس‌آزمون (0٫001>p) و مراحل پیش‌آزمون و پیگیری (0٫001>p) معنادار بود و معنادارنبودن میانگین‌ها در مراحل پس‌آزمون و پیگیری، ماندگاری تاثیر هر دو آموزش را در مرحله پیگیری نشان داد (0٫05<p).

نتیجه‌گیری:

 براساس یافته‌های پژوهش، آموزش آمایه ذهنی و آموزش خودتعیین‌گری می‌توانند هر سه نوع اهمال‌کاری (عمدی، ناشی‌از خستگی، بی‌برنامگی) را در دانش‌آموزان کاهش دهند؛ اما تاثیر آموزش آمایه ذهنی روبه‌رشد در مولفه اهمال‌کاری عمدی بیشتر از آموزش خودتعیین‌گری است.